Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietnam Airlines
Đặng Ngọc Hòa:

Ông Đặng Ngọc Hòa (ảnh bên), Chủ tịch Hội đồng quản trị chia sẻ về động lực giúp đội ngũ Vietnam Airlines vượt qua gian khó và từng bước hồi phục để “sải cánh vươn cao”.

Thưa ông, thời gian gần đây, thị trường hàng không đã có nhiều tín hiệu khởi sắc. Các đường bay nội địa ghi nhận lượng khách tăng trưởng vượt cả cùng kỳ năm 2019, thời điểm cực thịnh trước đại dịch nhưng kết quả hoạt động 6 tháng qua cho thấy Vietnam Airlines (VNA) vẫn còn đối mặt nhiều khó khăn. Ông đánh giá như thế nào về việc này?

Bước vào năm 2022, nhờ chiến dịch tiêm chủng thần tốc và các quyết sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước thị trường hàng không trong nước phục hồi mạnh mẽ, tổng thị trường nội địa tăng trưởng ấn tượng, vượt cả cùng kỳ năm 2019. Thị trường quốc tế cũng hồi phục dần trên cơ sở thích ứng linh hoạt theo tình hình mở cửa của các nước đến. Thị trường hàng không Việt Nam được đánh giá là một trong những điểm sáng trong “bức tranh” hàng không toàn cầu 6 tháng đầu năm.
Tuy nhiên, không chỉ VNA mà các hãng hàng không tại Việt Nam cũng như trên thế giới đều đang phải đối mặt rất nhiều khó khăn như giá xăng dầu liên tục tăng, một số thị trường trọng điểm của VNA như Nhật Bản, Hàn Quốc, nhất là Trung Quốc, do kiểm soát dịch bệnh gắt gao, khiến thị trường quốc tế của VNA mới chỉ phục hồi hơn 10% so với trước đại dịch, trong khi đây lại là nguồn chiếm tới 60% tổng doanh thu của VNA...

Dù còn nhiều khó khăn, nhưng nhờ nỗ lực của toàn bộ cán bộ, người lao động, VNA cũng đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ trong 6 tháng đầu năm 2022: doanh thu đạt hơn 21 nghìn tỷ đồng, vượt hơn 23% so kế hoạch, mức lỗ thấp hơn kế hoạch được Đại hội đồng cổ đông thông qua hơn 1.400 tỷ đồng. Trong bối cảnh tôi vừa phân tích trên, số lỗ ít hơn kế hoạch cả nghìn tỷ đồng như vậy có thể đánh giá là sự cố gắng, nỗ lực vượt bậc của VNA.

VNA đã, đang thực hiện chiến lược gì để khắc phục khó khăn và hướng tới kết quả tích cực hơn nữa trong tương lai?

Hậu quả của dịch Covid-19 là rất nặng nề, có những lúc VNA đã phải đối diện với tình cảnh vô cùng nguy nan. Được Đảng, Chính phủ có quyết sách hỗ trợ kịp thời, đã giúp chúng tôi luôn vững tin vào ngày mai. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng xác định cần nỗ lực tự thân vượt khỏi khủng hoảng. Đối mặt với khó khăn chưa từng có, chúng tôi luôn nhận thức trong “nguy” luôn có “cơ”.

Trong giai đoạn cao điểm của đại dịch 2020-2021, trọng tâm của VNA là cắt, giảm, giãn, hoãn chi phí, triệt để tiết kiệm. Chúng tôi đã thành công khi đạt kết quả trong đàm phán giảm giá, giãn hoãn tiến độ thanh toán hơn 16 nghìn tỷ đồng chi phí với các nhà cung cấp. Song song với đó, VNA cũng linh hoạt tổ chức lại sản xuất, tận dụng mọi cơ hội gia tăng doanh thu. Ngay khi hoạt động vận tải hành khách đóng băng, chúng tôi đã triển khai hoán cải tàu bay để chở hàng hóa giúp tăng thu hàng nghìn tỷ đồng.

Ban lãnh đạo VNA nhìn nhận, đại dịch cũng là “chất xúc tác” đẩy nhanh hơn nữa công tác tái cơ cấu VNA, mục tiêu giúp VNA: “tinh gọn hơn-hiệu quả hơn”. Giai đoạn 2022-2025, tái cơ cấu tổng thể doanh nghiệp được xác định là giải pháp trọng tâm giúp VNA vượt qua đại dịch. Chúng tôi đã tập trung xây dựng 2 đề án lớn là “Đề án tái cơ cấu lại VNA” và “Đề án tổng thể các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho VNA do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 giai đoạn 2021-2025” trình Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan liên quan xem xét. Trong đó, chúng tôi kiến nghị một số nhóm giải pháp lớn về hỗ trợ thanh khoản; các chính sách miễn giảm thuế, thay đổi chính sách khấu hao, ổn định vĩ mô ngành hàng không; cơ chế đặc thù khi thoái vốn tại một số công ty con, công ty liên kết cũng như kiến nghị các cơ chế để bảo đảm vai trò của Hãng hàng không Quốc gia. Hai Đề án này đang được cấp có thẩm quyền nghiên cứu và sớm tiếp tục trình Thủ tướng phê duyệt.

Có thể thấy, các giải pháp tái cơ cấu đóng vai trò trọng tâm trong phục hồi và phát triển hậu đại dịch của VNA. Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, ông có thể chia sẻ những khó khăn trong quá trình tái cơ cấu của VNA?

Việc triển khai tái cơ cấu đòi hỏi VNA phải tuân thủ đúng các quy định hiện hành, đặc biệt là hoạt động thoái vốn tại các doanh nghiệp thành viên. Hiện nay, nhiều cơ chế chính sách còn chồng chéo, chưa thống nhất, chưa được sửa đổi phù hợp với thực tiễn nên khi triển khai gặp nhiều vướng mắc, bất cập. Điều này dẫn đến doanh nghiệp phải báo cáo, xin ý kiến phê duyệt của các cấp có thẩm quyền trước khi triển khai, quá trình này nhiều khi kéo dài, gây ảnh hưởng tiến độ tái cơ cấu của VNA. Ngoài ra, do tình trạng dư thừa tàu bay trên toàn thế giới, việc bán các tàu bay cũ gặp nhiều khó khăn, trong bối cảnh VNA đang cố gắng hết sức đẩy mạnh tái cơ cấu đội tàu bay cũ.

Hiện nay, tình trạng thiếu lao động chất lượng cao trong ngành hàng không đang diễn ra phổ biến trên toàn cầu. VNA có xảy ra tình trạng này không, thưa ông?

Không nằm ngoài quy luật, hiện nay chúng tôi cũng đang phải đối mặt với tình trạng “chảy máu chất xám”, nhất là đội ngũ phi công. Là doanh nghiệp hàng đầu về hàng không tại Việt Nam, luôn chú trọng khâu đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, có thể nói VNA là cái nôi đào tạo đội ngũ lao động đặc thù và chất lượng cao cho ngành hàng không. Cùng với nhu cầu phục hồi sau đại dịch, các hãng hàng không khác đang tìm cách lôi kéo, thu hút nhân sự có kinh nghiệm và năng lực với mức lương trả cao gấp 2-3 lần so mức lương tại VNA nhằm rút ngắn thời gian đào tạo, giảm chi phí. Đây có thể nói là hình thức cạnh tranh không lành mạnh, trong khi đó, quỹ tiền lương của VNA bị ràng buộc bởi các văn bản quy định của Nhà nước, nên chế độ đãi ngộ còn chưa tương xứng đối với lao động có tính đặc thù.

Với phương châm cốt lõi xuyên suốt “Người lao động là tài sản quý giá nhất”, chúng tôi luôn quan tâm, tìm kiếm giải pháp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, hoàn thiện chính sách tiền lương, xây dựng môi trường văn hóa làm việc gắn kết, hạnh phúc. Qua đó, phát triển tối đa năng lực của người lao động và giữ chân họ với công việc.

Ngay từ đầu năm 2022, khi thị trường dần phục hồi, để ổn định lực lượng lao động sản xuất, kinh doanh, VNA đã khẩn trương triển khai thang lương, bảng lương mới theo hướng đơn giản hóa, tăng giãn cách mức tiền lương năng suất nhằm khuyến khích những lao động hoàn thành tốt và xuất sắc công việc được giao. VNA cũng đẩy mạnh tinh giản biên chế, tái cơ cấu lao động, điều hành tương ứng với quy mô hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đến hết năm 2021, VNA cắt giảm được 4 đầu mối cấp cơ quan, đơn vị và 49 cấp phòng. Trong 7 tháng năm nay, VNA đã tinh giản thêm 2 đơn vị và 11 cấp phòng. Đối với vấn đề giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao, năm 2022, VNA đã có văn bản đề xuất các cấp có thẩm quyền về giải pháp sửa đổi chế độ lương áp dụng. Chúng tôi mong muốn kiến nghị sẽ sớm được các cơ quan chức năng thông qua, giúp tháo gỡ nút thắt về vấn đề trả lương với lực lượng phi công cạnh tranh trên thị trường; đồng thời có đủ nguồn quỹ tiền lương để chi trả mức lương cạnh tranh, hấp dẫn đối với lao động đặc thù khác như kỹ sư máy bay, điều hành khai thác, các lao động quản lý, chuyên môn giỏi.

Ông đánh giá thế nào về triển vọng của VNA và ngành hàng không nói chung hậu đại dịch Covid-19?

Đại dịch Covid-19 đã gây ra những hậu quả vô cùng nặng nề đối với toàn bộ ngành hàng không trên toàn cầu. Dù phục hồi mạnh mẽ, nhưng hàng không vẫn cần có thời gian mới từng bước khắc phục hậu quả. Hơn nữa, có thể thấy yếu tố khó khăn khách quan tác động hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành vẫn còn hiện hữu, gồm: đại dịch vẫn diễn biến phức tạp, các bất ổn địa chính trị gia tăng, chi phí nhiên liệu tăng cao, rủi ro suy thoái kinh tế thế giới có thể xảy ra...

Trong nội bộ, Đảng bộ VNA đã thống nhất lựa chọn phương châm “Chủ động thích ứng - Vững chắc niềm tin - Phục hồi phát triển”, thể hiện quyết tâm cao độ xây dựng một Hãng hàng không Quốc gia chuyển mình mạnh mẽ về mọi mặt thời kỳ hậu Covid. Với xã hội và nền kinh tế, với vai trò một doanh nghiệp hàng không hàng đầu trong nước, chúng tôi đã kiến nghị các cơ quan chức năng một số giải pháp quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với ngành hàng không Việt Nam nhằm giúp ngành phát triển lành mạnh và bền vững. Theo đó, Chính phủ có giải pháp tham gia điều tiết thị trường trong giai đoạn khủng hoảng hiện nay (dự kiến đến năm 2024, thị trường hàng không mới hồi phục hoàn toàn) nhằm cân đối về cung cầu, tránh hiện tượng khủng hoảng dư thừa cung ứng.

Bên cạnh đó, các Bộ, ngành và cơ quan chức năng liên quan thực hiện giám sát giá bán vé của các hãng hàng không, bảo đảm giá bán trung bình phải cao hơn giá thành để các hãng hàng không cạnh tranh lành mạnh, không triệt tiêu lẫn nhau; góp phần giữ năng lực cạnh tranh của các hãng hàng không trong nước.
Tín hiệu đáng mừng là kinh tế, chính trị, xã hội trong nước tiếp tục giữ ổn định, các hoạt động sản xuất, kinh doanh nhanh chóng phục hồi. Nhìn xa hơn, cùng với việc Chính phủ tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng ngành hàng không, thu nhập người dân tăng lên và thói quen đi lại bằng máy bay ngày càng phổ biến, sẽ tạo môi trường thuận lợi cho ngành hàng không phát triển. Tôi tin trong năm nay và thời gian tới “bức tranh” chung của ngành hàng không cũng như VNA sẽ sáng hơn rất nhiều. Nếu các giải pháp đã đưa ra tại hai Đề án trình Chính phủ sớm được thông qua, theo dự báo đến năm 2025, VNA sẽ vượt qua khủng hoảng, mở rộng quy mô và tầm vóc khai thác; còn vào năm 2030, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng VNA sẽ trở thành một hãng hàng không phát triển mạnh mẽ, cạnh tranh ngang tầm các đối thủ lớn trên thế giới.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Tổ chức thực hiện :
Ban Nhân Dân hằng tháng
Nội dung :
Minh Trang-Hoàng Dung-Quang Hưng-Bảo Nguyên
Trình bày mỹ thuật :
Duy Thanh
Ảnh :
VNA, Bamboo Airways, Ngọc Linh, nguồn internet