BA NGÀY TRẮNG ĐÊM VÀ HÀNH TRÌNH HỒI SINH
Chỉ trong ba ngày, từ ngày 7 đến ngày 9/11/2025, tập thể y bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy đã trải qua cuộc chạy đua chưa từng có với thời gian. Hai trường hợp hiến tạng liên tiếp, hàng chục ê-kíp được kích hoạt và các phòng mổ luôn sáng đèn xuyên đêm.
Ê-kíp phẫu thuật hội chẩn trước ca mổ.
Ê-kíp phẫu thuật hội chẩn trước ca mổ.
Trường hợp đầu tiên là nam bệnh nhân 49 tuổi, ở Thành phố Hồ Chí Minh nhập viện ngày 6/11 vì chấn thương sọ não nặng. Mọi nỗ lực cứu chữa đều không thể đảo ngược tình trạng chết não, trong nỗi đau tột cùng, gia đình bệnh nhân đã đưa ra quyết định phi thường: hiến tim, phổi, hai thận và hai giác mạc để cứu những người chưa từng quen biết.
Ê-kíp phẫu thuật lấy tạng từ người hiến.
Ê-kíp phẫu thuật lấy tạng từ người hiến.
Từ nghĩa cử đó, một chuỗi hoạt động chuyên môn được Bệnh viện triển khai khẩn trương từ hội chẩn, đánh giá tạng, báo cáo Trung tâm Điều phối tạng quốc gia đến lựa chọn người nhận phù hợp. Đến rạng sáng 8/11, bốn ca ghép tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã thành công, trong đó, ca ghép phổi cho nam bệnh nhân sinh nam 1986 tại Thành phố Hồ Chí Minh đã đi vào lịch sử khi trở thành ca ghép phổi đầu tiên ở khu vực phía nam.
Các lực lượng phối hợp vận chuyển tạng hiến từ Bệnh viện đa khoa Bà Rịa điều phối đến nhiều Bệnh viện khác.
Các lực lượng phối hợp vận chuyển tạng hiến từ Bệnh viện đa khoa Bà Rịa điều phối đến nhiều Bệnh viện khác.
Tiếp đó, trong đêm ngày 7/11, ê-kíp bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy đã tức tốc lên đường đến Bệnh viện đa khoa Bà Rịa để thực hiện lấy tạng hiến từ một nam bệnh nhân 32 tuổi, mất do chấn thương sọ não và người nhà đã quyết định hiến tạng cho y học. Sau đó, tim và hai thận được điều phối cho Bệnh viện Chợ Rẫy, gan được chia đôi (một điều phối cho Bệnh viện Trung ương Huế và một điều phối cho Bệnh viện đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh), phổi điều phối ra Bệnh viện phổi Trung ương.
Do bất cập về thời gian, nhóm phẫu thuật viên từ Bệnh viện phổi không thể vào kịp để nhận tạng phổi. Nhóm phẫu thuật của Bệnh viện Chợ Rẫy đã hỗ trợ tiếp nhận, bảo quản và vận chuyển tạng ra Thành phố Hà Nội để ghép cho bệnh nhân tại Bệnh viện phổi Trung ương. Đây là cách phối hợp hiện đại, phù hợp tiếp cận với các hoạt động của hệ thống điều phối trên thế giới khi tiết kiệm được nhân sự, chi phí trong vận chuyển tạng và rút ngắn thời gian bảo quản.
Ê-kíp thực hiện phẫu thuật ghép phổi.
Ê-kíp thực hiện phẫu thuật ghép phổi.
Các chuyên gia cho biết, ghép phổi là một trong những kỹ thuật phức tạp nhất của y học ghép tạng bởi phổi rất nhạy cảm, dễ tổn thương, thời gian bảo quản ngắn và nguy cơ thải ghép cao. Chính vì vậy, suốt nhiều năm, kỹ thuật này vẫn là đỉnh cao mà không phải cơ sở y tế nào cũng có thể chinh phục.
Gánh nặng của bệnh phổi giai đoạn cuối
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một trong những bệnh hô hấp mạn tính phổ biến nhất.
Nguyên nhân tử vong
Đứng thứ tư trong các nguyên nhân gây tử vong toàn cầu
Số ca tử vong năm 2021
Khoảng 3,5 triệu ca tử vong trên toàn thế giới (WHO)
Tình hình tại Việt Nam
Giai đoạn cuối
Người bệnh phụ thuộc oxy/máy thở, điều trị nội khoa không còn hiệu quả, chất lượng sống suy giảm nghiêm trọng.
🚨 Cần chăm sóc đặc biệt
NGHĨA CỬ CAO ĐẸP GIÚP SỰ SỐNG NỐI DÀI
Theo phía Bệnh viện Chợ Rẫy, thành công của ca hiến-ghép tạng chỉ có thể bắt đầu khi có sự đồng thuận đầy nhân văn từ gia đình người hiến.
Vợ của bệnh nhân hiến tạng vẫn nhớ như in khoảnh khắc con gái 22 tuổi gọi điện nói: “Ba không còn cứu chữa được nữa, con muốn hiến tạng của ba để cứu người khác”. Người mẹ nghẹn lời: “Nhiều người lớn như chúng tôi còn không đủ can đảm nhưng con tôi đã làm được điều thiêng liêng, giúp ba tiếp tục sống theo cách khác”.
Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân sau ca ghép phổi.
Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân sau ca ghép phổi.
Những ngày đầu tháng 12/2025, bệnh nhân nam-người nhận phổi ghép trong đêm 7/11 đã hồi phục ổn định, từ chỗ chỉ đi được vài bước đã khó thở, nay anh có thể đi bộ từ 15-20 phút mỗi ngày. Ông N, cha bệnh nhân xúc động cho biết: “Chúng tôi tưởng đã mất con rồi, nay con tôi được sống lại, nhờ các bác sĩ và nhờ một gia đình xa lạ nhưng vô cùng cao cả”.
Thành công của ca ghép đầu tiên này mở ra hy vọng cho hàng nghìn bệnh nhân phổi giai đoạn cuối thường hiếm có lựa chọn điều trị khác.
Lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy chúc mừng người bệnh ngày xuất viện.
Lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy chúc mừng người bệnh ngày xuất viện.
Theo Bệnh viện Chợ Rẫy, ghép phổi là kỹ thuật thay thế một hoặc hai lá phổi đã bị bệnh bằng phổi mới từ người hiến phù hợp. Đây là lựa chọn điều trị tối ưu cho bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn nặng, xơ phổi, giãn phế quản, tăng áp động mạch phổi… khi các phương pháp điều trị khác đã không còn hiệu quả. Sau ghép, nếu phổi mới tương thích tốt với cơ thể và người bệnh tuân thủ điều trị, bệnh nhân có thể đi lại, vận động, sinh hoạt độc lập, điều mà trước đây tưởng chừng như không bao giờ làm được và nhờ đó chất lượng sống cũng được cải thiện rõ rệt.
Sử dụng robot khử khuẩn tia UV tại hệ thống phòng mổ.
Sử dụng robot khử khuẩn tia UV tại hệ thống phòng mổ.
Không chỉ làm chủ kỹ thuật ghép phổi, Bệnh viện Chợ Rẫy còn tiên phong trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào điều phối hiến-ghép tạng. Công trình nghiên cứu
"Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong tiếp nhận, quản lý, tuyển chọn người nhận mô-tạng hiến" Phần mềm do nhóm tác giả của Bệnh viện Chợ Rẫy phát triển được thiết kế dựa trên các quy định của Bộ Y tế, kinh nghiệm lâm sàng và điều kiện thực tiễn tại Việt Nam. Hệ thống giúp nâng cao tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong điều phối mô tạng.
Đến nay, phần mềm điều phối mô-tạng do Bệnh viện Chợ Rẫy phát triển đã được Bộ Y tế yêu cầu triển khai rộng rãi trên toàn quốc. Phần mềm đang được cộng đồng sử dụng trong đăng ký hiến tạng với hơn 60.000 đơn đăng ký, đăng ký chờ ghép mô-tạng cũng như tìm hiểu thông tin về hiến và ghép mô-tạng.
Ca ghép phổi đầu tiên tại Việt Nam được thực hiện năm 2017, đến nay đã có 14 bệnh nhân đã được hồi sinh. Bệnh viện Chợ Rẫy là đơn vị phía nam được Bộ Y tế cho phép triển khai kỹ thuật ghép phổi. Ca ghép phổi đầu tiên được thực hiện thành công tại Bệnh viện là minh chứng sinh động cho sự phát triển mạnh mẽ của y học Việt Nam trong làm chủ kỹ thuật chuyên sâu, đồng thời thể hiện rõ nét tinh thần trách nhiệm, y đức và bản lĩnh của đội ngũ thầy thuốc. Thành tựu này không chỉ mở ra cơ hội sống cho người bệnh phổi giai đoạn cuối mà còn góp phần khẳng định hiệu quả của công tác hiến-ghép tạng, sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan, đơn vị và vai trò của khoa học-công nghệ trong chăm sóc sức khỏe nhân dân.
TIẾP NỐI HÀNH ĐỘNG NHÂN VĂN TỪ NGƯỜI HIẾN TẠNG
Không chỉ dừng lại ở việc hồi sinh sự sống cho người bệnh, hành trình hiến-ghép tạng còn đặt ra một trách nhiệm xã hội lớn hơn đó là chăm lo cho những người ở lại, đặc biệt là những đứa trẻ đã mất đi điểm tựa lớn nhất của cuộc đời khi cha, mẹ, người thân lựa chọn hiến tạng nhân đạo. Trong mạch chảy nhân văn đó, học bổng “Tự lực vì chính tôi” thuộc Quỹ Khởi Sự Từ Tâm ra đời như một sáng kiến giàu ý nghĩa, hướng đến con em của những người hiến tạng-những em nhỏ chịu thiệt thòi kép cả về tinh thần lẫn vật chất. Đây là chương trình hỗ trợ giáo dục với sự cam kết đầy trách nhiệm của cộng đồng đối với những hy sinh thầm lặng vì sự sống của người khác.
Ra mắt học bổng chăm lo con em người hiến tạng nhân đạo.
Ra mắt học bổng chăm lo con em người hiến tạng nhân đạo.
Trong đợt trao học bổng đầu tiên, 10 em nhỏ thuộc sáu gia đình có người thân hiến tạng nhân đạo đến từ Thành phố Hồ Chí Minh, Đăk Lăk, Đồng Tháp đã được hỗ trợ. Mỗi em nhận 50 triệu đồng/năm, trong đó một triệu đồng/tháng hỗ trợ trực tiếp chi phí học tập, sinh hoạt và 500 nghìn đồng/tháng được gửi vào sổ tiết kiệm cá nhân cho đến khi các em đủ 18 tuổi, đây là khoản dự phòng giúp các em vững vàng hơn trên hành trình trưởng thành.
Tên gọi “Tự lực vì chính tôi” mang thông điệp cốt lõi: khuyến khích các em tự tin khẳng định giá trị bản thân và bước đi bằng chính đôi chân của mình. “Mục tiêu của chương trình là ít nhất 95% trẻ em tham gia duy trì việc học hoặc hoàn tất bậc trung học phổ thông, đối với những em không tiếp tục học văn hóa, học bổng sẽ hỗ trợ chi phí học nghề.
Bà ĐẶNG THỊ KIM OANH
Chủ tịch Hội đồng quản trị Quỹ Khởi Sự Từ Tâm
Trong giai đoạn 2025-2030, chương trình dự kiến hỗ trợ tối thiểu 50 trẻ và mở rộng thêm khoảng 10 trường hợp mỗi năm với tổng kinh phí hơn 12 tỷ đồng.
Nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa trò chuyện cùng con em người hiến tạng nhân đạo.
Nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa trò chuyện cùng con em người hiến tạng nhân đạo.
Bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã biểu dương sáng kiến giàu ý nghĩa này, mong rằng học bổng tiếp tục được mở rộng thu hút thêm sự chung tay của nhiều tổ chức, cá nhân trong và ngoài xã hội chăm lo cho con em những người hiến tạng nhân đạo vì cộng đồng.
Bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước chung vui cùng các em nhận học bổng.
Bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước chung vui cùng các em nhận học bổng.
Việc hình thành các chương trình an sinh xã hội tiếp nối hành động nhân văn của người hiến tạng cho thấy một bước tiến quan trọng, hiến tạng không chỉ cứu người mà còn được xã hội trân trọng, tiếp nối và nâng đỡ bằng những chính sách nhân văn cụ thể.
Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm cả nước có hơn 1.000 ca ghép tạng, riêng năm 2024 ghi nhận 41 ca hiến tạng sau chết não và tính từ năm 1992-2024 Việt Nam đã thực hiện thành công 9.516 ca ghép tạng.
Ghép phổi
Chỉ định
Chỉ định cho bệnh nhân giai đoạn cuối khi điều trị nội khoa không hiệu quả.
Hiệu quả điều trị
Điều kiện ghép
- Tim, gan, thận còn chức năng ổn định
- Không nghiện rượu, thuốc lá
- Có khả năng tuân thủ điều trị và hệ thống chăm sóc sau ghép
Không phù hợp
- Bệnh nhân tuổi cao
- Đa bệnh nặng
- Thiếu điều kiện theo dõi lâu dài
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Nhật Thành, Tất Đạt
Ảnh: Bệnh viện Chợ Rẫy
Trình bày: Tùng Anh
Built with Shorthand