Tư duy sáng tạo của đồng chí Lê Duẩn

Trong lịch sử Ðảng ta, đồng chí Lê Duẩn có thời gian giữ trọng trách Tổng Bí thư dài nhất, 26 năm, kể từ năm 1960 đến 1986, đó là chưa kể trước năm 1960 cũng có thời gian đồng chí được BCH T.Ư Ðảng phân công chủ trì công việc của Ban Bí thư. Qua các Văn kiện Ðảng cho thấy, đồng chí Lê Duẩn không chỉ là một nhà hoạt động thực tiễn kiệt xuất, mà còn là một nhà tư tưởng, lý luận tài ba, lỗi lạc, sắc sảo.

Trong Ðiếu văn do đồng chí Trường - Chinh đọc tại lễ truy điệu đồng chí Lê Duẩn, BCH T.Ư Ðảng ta đã đánh giá: "Từ cuối những năm 30 cho đến khi qua đời, đồng chí là một người lãnh đạo quan trọng của Ðảng, và từ năm 1960, với cương vị là Bí thư thứ nhất rồi Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương, đồng chí đã có những đóng góp quan trọng vào sự lãnh đạo của Ðảng, đưa sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác", và "cống hiến của đồng chí Lê Duẩn đối với sự nghiệp cách mạng của Ðảng và nhân dân ta thật là to lớn".

Phải kể đến một tư duy vô cùng sáng suốt, đúng đắn của đồng chí Lê Duẩn khi nói về động lực trong cách mạng dân tộc dân chủ. Theo đồng chí, đội quân chủ lực không chỉ là nông dân, mặc dù nông dân là lực lượng đông đảo nhất và rất quan trọng. Giai cấp nông dân chỉ có thể phát huy được sức mạnh to lớn của mình dưới sự hướng dẫn, lãnh đạo, tổ chức của giai cấp công nhân. Thắng lợi cuối cùng phải diễn ra ở thành thị, ở nơi sào huyệt của kẻ địch, ở nơi đầu não chỉ huy của kẻ địch. Ðiều này làm cho vai trò của nhân dân lao động thành thị, đặc biệt công nhân, là vô cùng quan trọng. Vì thế, đội quân chủ lực của cách mạng phải là công - nông. Thực tế của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền nam giành thắng lợi toàn vẹn và triệt để vào ngày 30-4-1975 đã chứng minh cho luận điểm đó.

Thắng lợi cuối cùng phải diễn ra ở thành thị, ở nơi sào huyệt của kẻ địch, ở nơi đầu não chỉ huy của kẻ địch.

Trong cách mạng dân tộc dân chủ, còn phải kể đến tư duy đúng đắn và sáng suốt về giai cấp địa chủ Việt Nam, về chính sách đối với giai cấp này. Theo đồng chí Lê Duẩn, địa chủ Việt Nam không giống địa chủ ở châu Âu, cũng không giống địa chủ ở Trung Quốc, cả về quy mô, về vị trí... Họ cũng nằm trong dân tộc bị mất nước, ngoài một bộ phận câu kết với đế quốc, còn bộ phận khác cũng thể hiện yêu nước, mong muốn độc lập, có thái độ ủng hộ cách mạng, ủng hộ và tham gia kháng chiến. Vì thế, cần có thái độ, chính sách cải cách ruộng đất phù hợp đặc điểm đó, phù hợp thực tế đó. Thực tế cho thấy ở Nam Bộ giải quyết vấn đề cách mạng ruộng đất phù hợp đặc điểm Việt Nam, không mắc phải sai lầm, tăng cường được lực lượng đoàn kết dân tộc để đẩy mạnh kháng chiến.

Tư duy cách mạng sáng tạo của đồng chí Lê Duẩn trong cách mạng giải phóng dân tộc thật là sáng ngời, mặc dù chúng ta chưa kể được đầy đủ, càng chưa kể được xứng tầm vóc tư duy sáng suốt, độc đáo, đúng đắn của đồng chí. Nhất quán với lối tư duy sáng tạo trong cách mạng giải phóng dân tộc, đồng chí Lê Duẩn cũng để lại những ấn tượng sâu sắc đối với Ðảng ta về tư duy sáng tạo, độc đáo trong đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trước khi có đường lối đổi mới toàn diện thì đất nước ta đã diễn ra đổi mới từng lĩnh vực. Có được việc đổi mới từng lĩnh vực, một mặt do hoạt động sáng tạo của quần chúng, mặt khác do đã có tư tưởng đổi mới của một bộ phận các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Ðảng ta. Ðồng chí Lê Duẩn là một trong những nhà lãnh đạo rất sớm thể hiện tư tưởng đổi mới, mong muốn đổi mới quan niệm và mô hình chủ nghĩa xã hội, không giáo điều, rập khuôn.

Ngay sau khi giải phóng miền nam, đồng chí Lê Duẩn đã nói: "Có lẽ sau này ta không tiến hành cải tạo công thương nghiệp ở miền nam như cách làm ở miền bắc trước đây. Ta phải tận dụng kinh tế hàng hóa có phần phát triển hơn miền bắc, phải sử dụng nhiều thành phần kinh tế để phát triển sản xuất và đời sống nhân dân".

Ðồng chí Lê Duẩn đã trăn trở tìm tòi một mô hình chủ nghĩa xã  hội Việt Nam, phù hợp đặc điểm đất nước, xã hội và con người Việt Nam, cả mô hình chính trị cũng như mô hình kinh tế. Có thể nói, đồng chí Lê Duẩn đứng hàng đầu phê phán bệnh giáo điều. Một mặt, đồng chí đã yêu cầu cán bộ, đảng viên phải học tập chủ nghĩa Marxism-Leninism, phải vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Marxism-Leninism; mặt khác, đồng chí nhiều lần nói và viết rằng: Không phải Marx, Lenin đã chỉ ra hết mọi điều. Chúng ta phải suy nghĩ trên mảnh đất của mình, phải độc lập tự chủ, ngay từ đường lối. Theo đồng chí Lê Duẩn thì Marx, Lenin nói về chuyên chính vô sản chứ chưa nói về nhân dân làm chủ trong chế độ mới như thế nào, và nhiều lần đồng chí nhấn mạnh rằng Marx, Lenin chưa nói đến vấn đề sản xuất nhỏ đi lên sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa như thế nào. Ðấy là những vấn đề mà chúng ta phải giải quyết, phải phát triển.

Trên thực tế, đồng chí Lê Duẩn đã tỏ thái độ đồng tình, ủng hộ hình thức khoán sản phẩm trong công nghiệp và cả trong nông nghiệp để tạo ra động lực mới, khắc phục tình trạng trì trệ trong sản xuất.