“Tự chỉ trích” ở miền nam
1. Vì thời gian làm Tổng Bí thư ngắn lại trước Cách mạng Tháng Tám phải giữ bí mật, vì vậy ít người biết đến, hoặc biết cũng sơ lược không rõ công lao đóng góp của đồng chí.
2. Thời kỳ đồng chí Cừ làm Tổng Bí thư là lúc phong trào nhân dân Việt Nam chịu ảnh hưởng của Mặt trận bình dân Pháp nên tuy Đảng Cộng sản mới ra đời, số lượng đảng viên còn ít, nhưng phong trào các tầng lớp nhân dân rất sôi nổi khắp từ bắc chí nam dưới danh nghĩa phong trào Mặt trận dân chủ (tiền thân của Mặt trận Việt Minh sau này).
Đồng chí Nguyễn Văn Cừ đã cùng với cán bộ cộng sản khác chống lại những khuynh hướng sai trái của bọn tờrốtkít, những khuynh hướng lạc lõng của một số phần tử trong Đảng Lập hiến của Nguyễn Phan Long. Trên cơ sở đó mà xây dựng các đoàn thể cách mạng của các tầng lớp nhân dân và phát triển xây dựng đảng.
Lúc bấy giờ, một số cán bộ đang hoạt động công khai cũng có những tư tưởng chao đảo, thậm chí công nhận một số chủ trương của bọn tờrốtkít là đúng. Nhiều đồng chí đã viết trên báo Dân chúng bác bỏ, nhưng ảnh hưởng không nhiều. Vì vậy đồng chí Nguyễn Văn Cừ đã viết cuốn "Tự phê bình"[1] từ ngoài bắc gửi vào nam. Lúc bấy giờ có vài đồng chí lãnh đạo không cho in và phát hành, nhưng nhiều đồng chí đã đấu tranh và cương quyết đem in và phát hành ở Sài Gòn, các tỉnh miền nam, đã được đông đảo cán bộ, đảng viên, quần chúng tán thưởng, ảnh hưởng không đúng của bọn tờrốtkít bị suy giảm.
Chính đồng chí Nguyễn Văn Cừ và một số đồng chí khác đã đề xuất lập Mặt trận phản đế thay cho Mặt trận dân chủ vì tình hình ở Pháp, trên thế giới và Việt Nam đã thay đổi. Mặt trận phản đế là tiền thân của Mặt trận Việt Minh. Chính Mặt trận Việt Minh đã tạo nên phong trào và cơ sở đấu tranh làm nên Cách mạng tháng Tám thành công.
Chính đồng chí Nguyễn Văn Cừ và một số đồng chí khác đã đề xuất lập Mặt trận phản đế thay cho Mặt trận dân chủ. Mặt trận phản đế là tiền thân của Mặt trận Việt Minh. Chính Mặt trận Việt Minh đã tạo nên phong trào và cơ sở đấu tranh làm nên Cách mạng tháng Tám thành công.
Thế hệ cán bộ, đảng viên cộng sản, cách mạng hiện nay phải được hiểu biết rõ ràng về các bậc lãnh đạo tiền bối, trong đó có đồng chí Nguyễn Văn Cừ.
Bộ Giáo dục và Đào tạo nên phân công một số cán bộ có năng lực nghiên cứu và viết ra những bài học về các cán bộ lãnh đạo tiền bối đã có công đóng góp làm nên lịch sử oanh liệt Việt Nam, trong đó có đồng chí Nguyễn Văn Cừ và nhiều đồng chí khác. Thanh thiếu niên được học, noi gương các đồng chí vĩ đại ấy để xây dựng đất nước Việt Nam hùng mạnh.