Dưới những tán cọ già trầm mặc, những cánh rừng tre nứa bạt ngàn, thi thoảng thấp thoáng bóng trà hoa vàng ở các xã Bình Trung, Lương Bằng, Nghĩa Tá… thuộc huyện Chợ Đồn (Bắc Kạn) là dày đặc những di tích lịch sử cách mạng gắn với thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Du khách thăm di tích trong quần thể các di tích An toàn khu Chợ Đồn. (Ảnh: HÀ TUYẾT)
Du khách thăm di tích trong quần thể các di tích An toàn khu Chợ Đồn. (Ảnh: HÀ TUYẾT)
An toàn khu Chợ Đồn thường xuyên đón nhiều đoàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới thăm. (Trong ảnh: Phó Chủ tịch Nước Võ Thị Ánh Xuân thăm di tích đồi Nà Pậu). (Ảnh: TUẤN SƠN)
An toàn khu Chợ Đồn thường xuyên đón nhiều đoàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới thăm. (Trong ảnh: Phó Chủ tịch Nước Võ Thị Ánh Xuân thăm di tích đồi Nà Pậu). (Ảnh: TUẤN SƠN)
Cận kề dịp kỷ niệm 95 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, An toàn khu Chợ Đồn càng là “địa chỉ đỏ” hướng du khách về nguồn để hiểu, cảm nhận về thời kỳ cách mạng hào hùng gắn với cuộc đời hoạt động của Bác Hồ và lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Để đến với An toàn khu Chợ Đồn, di tích quốc gia đặc biệt, từ Hà Nội du khách theo cao tốc Hà Nội-Thái Nguyên mất khoảng 1 giờ đồng hồ. Từ Thái Nguyên du khách có thể đi theo quốc lộ 3 cũ, đi qua huyện Định Hoá (Thái Nguyên) là tới nơi.
Du khách có thể đi cung đường thứ hai theo đường Thái Nguyên-Chợ Mới, lên thành phố Bắc Kạn rồi đi tiếp vào huyện Chợ Đồn.
Cả hai cung đường, đi từ Hà Nội tới An toàn khu Chợ Đồn đều chỉ mất khoảng gần 4 giờ đồng hồ.
Không phải tự nhiên các xã Bình Trung, Lương Bằng, Nghĩa Tá lại được Bác Hồ và Trung ương Đảng chọn làm An toàn khu trong vùng chiến khu Việt Bắc.
Với những cánh rừng già “che bộ đội, vây quân thù” và vị trí chiến lược “tiến có thể công, thoái có thể thủ” và sự đùm bọc, che chở của đồng bào các dân tộc nơi đây và Bắc Kạn nói chung thì An toàn khu Chợ Đồn giữ một vị trí quan trọng trong tiến trình lịch sử cách mạng thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Quần thể di tích quốc gia đặc biệt An toàn khu Chợ Đồn gồm 25 điểm di tích, trong đó, có 6 di tích được xếp hạng cấp quốc gia và hiện nay còn hơn 40 điểm di tích đang tiếp tục được thống kê, lập hồ sơ xếp hạng.
Các điểm di tích chủ yếu phân bổ dọc quốc lộ 3C, từ địa phận các xã Bằng Lãng, Lương Bằng đến Nghĩa Tá, Bình Trung, Bản Thi.
Mỗi điểm di tích đều có những giá trị riêng về lịch sử, tạo nên một quần thể di tích đặc biệt, một “địa chỉ đỏ” quý báu trong vùng chiến khu xưa.
Đó là di tích đồi Pù Cọ ở thôn Bản Bẳng, xã Nghĩa Tá, nơi ghi dấu sự kiện đoàn quân nam tiến và bắc tiến gặp nhau vào tháng 10/1943.
Di tích Bản Ca, xã Bình Trung, nơi Bác Hồ ở và làm việc vào cuối năm 1947.
Di tích Nà Pậu, xã Lương Bằng, nơi Bác Hồ ở và làm việc cuối năm 1950, đầu năm 1951.
Thôn Nà Tẳng, xã Lương Bằng là nơi ở và làm việc của Thủ tướng Phạm Văn Đồng từ năm 1950 đến 1951.
Di tích Khuổi Linh ở thôn Nà Đeng, xã Nghĩa Tá là nơi ở và làm việc của đồng chí Trường Chinh, nguyên Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng và là nơi làm việc của Văn phòng Trung ương Đảng cuối năm 1950, đầu năm 1951.
Bên cạnh giá trị lịch sử, đến với An toàn khu Chợ Đồn du khách còn có thể trải nghiệm bản sắc văn hóa của các dân tộc nơi đây. (Trong ảnh: Biểu diễn hát Then tại di tích Khuổi Linh). (Ảnh: HÀ TUYẾT)
Bên cạnh giá trị lịch sử, đến với An toàn khu Chợ Đồn du khách còn có thể trải nghiệm bản sắc văn hóa của các dân tộc nơi đây. (Trong ảnh: Biểu diễn hát Then tại di tích Khuổi Linh). (Ảnh: HÀ TUYẾT)
Di tích Nà Quân, xã Bình Trung là nơi Trung ương Đảng đặt hội trường làm việc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp từ năm 1948 đến năm 1952.
An toàn khu Chợ Đồn còn dày đặc các di tích gắn với hành trình của Bác Hồ từ Pác Bó (Cao Bằng) về Tân Trào (Tuyên Quang); di tích Báo Cứu quốc, Báo Sự thật, nơi đặt cơ quan hậu cần (Bộ Quốc phòng); di tích Nà Kiến nơi tổ chức lễ bế giảng khoá 2, khoá 3 của trường Võ bị Trần Quốc Tuấn; di tích Phja Tắc, xã Bản Thi, nơi đặt nhà máy in tiền của Bộ Tài chính năm 1947 đến năm 1951…
Tại An toàn khu Chợ Đồn, Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hoạch định đường lối kháng chiến, chỉ đạo nhiều chiến dịch lớn, như: Chiến dịch Việt Bắc Thu-Đông năm 1947; Chiến dịch Biên giới năm 1950; chuẩn bị các điều kiện cho Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng họp tại Chiêm Hóa (Tuyên Quang) tháng 2/1951...
Với những giá trị lịch sử đặc biệt và to lớn đó, ngày 22/12/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 2499/QĐ-TTg xếp hạng Di tích lịch sử An toàn khu Chợ Đồn là di tích quốc gia đặc biệt.
Đặc sản trà hoa vàng được trồng dưới những tán rừng ở xã Nghĩa Tá. (Ảnh: HƯƠNG LY).
Đặc sản trà hoa vàng được trồng dưới những tán rừng ở xã Nghĩa Tá. (Ảnh: HƯƠNG LY).
Người dân xã Nghĩa Tá chăm sóc cây trà hoa vàng. (Ảnh: HƯƠNG LY).
Người dân xã Nghĩa Tá chăm sóc cây trà hoa vàng. (Ảnh: HƯƠNG LY).
Du khách tản bộ thăm các di tích trong An toàn khu Chợ Đồn. (Ảnh: HÀ TUYẾT).
Du khách tản bộ thăm các di tích trong An toàn khu Chợ Đồn. (Ảnh: HÀ TUYẾT).
Du khách thăm di tích đồi Nà Pậu, nơi Bác Hồ ở và làm việc năm 1947. (Ảnh: HÀ TUYẾT).
Du khách thăm di tích đồi Nà Pậu, nơi Bác Hồ ở và làm việc năm 1947. (Ảnh: HÀ TUYẾT).
Hiện nay, ngoài An toàn khu Chợ Đồn thì huyện Chợ Đồn cũng đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là vùng An toàn khu của Trung ương. Ở hầu khắp các huyện đều có các di tích, sự kiện gắn với thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ.
Hiện Chợ Đồn có 7 xã được công nhận là xã An toàn khu, gồm: Bình Trung, Nghĩa Tá, Lương Bằng, Bằng Lãng, Yên Thượng, Yên Thịnh và Bản Thi; 12/20 đơn vị hành chính được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân.
Có thể nói, đến với Chợ Đồn, du khách sẽ có một hành trình về nguồn đáng nhớ để hiểu thấu về sự gian nan, vất vả trong cuộc đời cách mạng của Bác Hồ và Trung ương Đảng. Từ đó, để thấy được giá trị to lớn của độc lập, tự do.
Với tầm quan trọng đó, An toàn khu Chợ Đồn được Trung ương Đảng, Chính phủ luôn quan tâm đầu tư, bảo vệ.
Nhờ đó, giờ đây, khi đến với An toàn khu Chợ Đồn, du khách vẫn có thể thấy cảnh quan, môi trường trong lành, những cánh rừng xanh mướt tạo nên điểm nhấn trong tổng thể cảnh quan.
Du khách vẫn có thể thấy “rừng xanh hoa chuối đỏ tươi”, vẫn có thể thấy ánh lấp lánh của “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”…
Tản bộ dưới những rừng cọ hàng trăm tuổi ở Khuổi Linh, du khách có thể lắng nghe róc rách suối chảy; ngồi bên suối Nà Pậu để mường tượng cảnh Bác Hồ ngồi câu cá ven suối nơi đây…
Du khách có thể thưởng thức ẩm thực đã “nuôi bộ đội” thời kỳ kháng chiến, như: trám bùi để rụng, măng mai để già…
Để gìn giữ, phát huy giá trị An toàn khu, tỉnh Bắc Kạn đã được sự quan tâm hỗ trợ của Trung ương, sự giúp đỡ, hỗ trợ của nhiều tỉnh thành, đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh để tu bổ, tôn tạo các di tích xứng tầm vai trò lịch sử.
Tháng 11/2023, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt An toàn khu (ATK) Chợ Đồn.
Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt An toàn khu Chợ Đồn có tổng diện tích 135ha.
Theo Quy hoạch, các công trình di tích sẽ được tu bổ, phục hồi dựa trên căn cứ khoa học và tư liệu lịch sử; mang phong cách kiến trúc tương đồng về tính chất và thời kỳ, phù hợp truyền thống địa phương.
Cùng với đó hệ thống đường giao thông tại khu vực sẽ được đầu tư hoàn thiện để kết nối, lấy tuyến đường quốc lộ 3C đi qua khu vực làm trục giao thông chính, hình thành mạng lưới đường theo kiểu xương cá kết nối từ quốc lộ 3C đến các điểm di tích thành phần và kết nối tổng thể di tích với các điểm di tích, điểm du lịch khác phù hợp và kết hợp với nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, định hướng phát triển du lịch của tỉnh.
Với những sự đầu tư này, tương lai gần, cùng với An toàn khu Định Hóa (Thái Nguyên) và Tân Trào (Tuyên Quang) thì An toàn khu Chợ Đồn sẽ hình thành “tam giác” du lịch về nguồn, một chuỗi điểm đến mang giá trị, ý nghĩa lịch sử lớn lao.
Nội dung: Tuấn Sơn
Trình bày: Diệc Dương
Ảnh: Tuấn Sơn; Hà Tuyết; Hương Ly; Nông Vui
Built with Shorthand