VIỆT NAM

Mùa Xuân năm Giáp Ngọ (1954), chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến thần thánh của Việt Nam chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, tạo thế, tạo lực để quân và dân ta tiếp tục cuộc chiến đấu 30 năm, đưa sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc đến thắng lợi hoàn toàn.

Nhân dân ta tự hào, phấn khởi. Bạn bè quốc tế vui mừng. Đã xuất hiện trên báo chí phương Tây một khẩu hiệu như là một chân lý: "Việt Nam - Hồ Chí Minh - Điện Biên Phủ". Có thể coi đây là bản tổng kết xúc tích, ngắn gọn của loài người tiến bộ chào đón chiến công đầu oanh liệt đại phá thành trì của chủ nghĩa thực dân.

Sự kiện Điện Biên Phủ làm "chấn động địa cầu". Đây là chiến công vang dội đầu tiên của một dân tộc vốn là thuộc địa, đánh thắng quân đội hiện đại của một đế quốc phương Tây. Đây cũng là trận tiêu diệt chiến lớn điển hình nhất trong lịch sử đấu tranh của các dân tộc bị áp bức chống quân xâm lược nước ngoài. Tiếng sấm Điện Biên Phủ khiến nhân loại hướng về dải đất hình chữ S trên bán đảo Đông Dương, một nước nguyên là thuộc địa bị các thế lực thực dân xóa tên gần 100 năm trên bản đồ thế giới. Các nhà sử học đi sâu vào quá khứ phát hiện ra dân tộc làm nên Điện Biên Phủ sống trên một đất nước anh hùng bất khuất, có lịch sử dựng nước và giữ nước nhiều thiên niên kỷ, có lần sau hơn một nghìn năm bị thống trị, chẳng những không bị đồng hóa, mà đã vùng lên giành lại quyền sống của mình.

Những phát hiện làm cho thế giới phải kinh ngạc và khâm phục, thực ra không phải là mới với con người Việt Nam vốn mang truyền thống chống ngoại xâm trong huyết quản. Đối với một dân tộc ở vào khu vực ngã ba đường của vùng Đông Nam châu Á, kể từ thời Văn Lang, Âu Lạc đã phải chống chọi với những cuộc chinh phục của ngoại bang, thì đánh giặc giữ nước đã thành quy luật sinh tồn. Một khi cờ nghĩa phất cao, "tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, song hào kiệt đời nào cũng có". Trước họa xâm lăng, nhân dân Việt Nam buộc phải liên tiếp đứng lên giành và giữ độc lập. Bởi vì "nước mất" thì "nhà tan", "giặc đến nhà đàn bà cũng đánh"... "đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ". Bởi vì "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", "Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi!".

Điện Biên Phủ là đỉnh cao của chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954, là kết quả của chín năm kháng chiến trường kỳ gian khổ, của sự phối hợp chiến lược chặt chẽ giữa các chiến trường cả nước ta và hai nước bạn, từ miền bắc đến miền nam, từ miền xuôi đến miền ngược, giữa tiền tuyến và hậu phương. Điện Biên Phủ là thắng lợi của khoa học và nghệ thuật quân sự Việt Nam, biết phát huy cái mạnh và cách đánh sở trường của ta, không cho địch phát huy cái mạnh và cách đánh sở trường của chúng, thường lấy cái mạnh của ta đánh thắng vào chỗ yếu và hiểm yếu của địch, liên tiếp phá tan mọi âm mưu chiến lược của chúng, tiến tới đánh thắng chúng hoàn toàn.

Binh thư kim, cổ, đông, tây đều thống nhất ở nguyên tắc về quyền chủ động và nguyên tắc tập trung lực lượng. Thế nhưng vận dụng được các nguyên tắc ấy trong thực tiễn lại tùy thuộc vào tính chất chiến tranh và khả năng của các bên tham chiến. Kế hoạch quân sự của tướng Navarre nhằm xây dựng một khối cơ động mạnh, giành lại quyền chủ động chiến lược, tiến tới kết thúc chiến tranh trên thế mạnh không phải là hoàn toàn không có cơ sở. Thế nhưng, với phương châm “tích cực, chủ động, cơ động, linh hoạt”, khoét sâu mâu thuẫn cố hữu giữa tập trung và phân tán của chiến tranh xâm lược, Bộ thống soái tối cao Việt Nam bằng một sự điều động binh lực năng động, mưu trí, đã buộc quân Pháp phải đánh theo ý định của ta, phải xòe “nắm đấm chủ lực” ra nhiều hướng. Và khi quân Pháp tập trung ở một điểm cô lập xa hậu phương, hình thành một tập đoàn cứ điểm rất mạnh mà chúng cho là bất khả xâm phạm hòng thu hút và tiêu diệt chủ lực ta, thì ta đã tập trung cao độ lực lượng chủ lực tinh nhuệ đánh ngay vào chỗ mạnh nhất của địch. Với cách đánh sáng tạo, quân và dân ta đã tiêu diệt hoàn toàn quân địch trong một trận quyết chiến chiến lược, giành thắng lợi ngay ở nơi địch muốn quyết chiến với ta. Đây là đặc điểm nổi bật của chiến dịch Điện Biên Phủ.

Quyết tâm tiêu diệt địch ở Điện Biên Phủ là một quyết tâm rất lớn, có cơ sở khoa học và thực tiễn. Ở đây, lòng dũng cảm và trí thông minh của con người Việt Nam kết hợp với nhau trong cuộc đấu trí, đấu lực quyết liệt, đầy kịch tính, cuối cùng đã mang về chiến thắng.

Xưa kia, Trần Quốc Tuấn dặn dò tướng sĩ “cần phải xem xét tình hình biến chuyển như người đánh cờ, tùy cơ mà ứng biến” ⁽¹⁾. Nguyễn Trãi cũng đã viết: “Việc binh cốt phải mau chóng như thần, máy then mở đóng, như bánh xe chuyển, như đám mây bay, trong khoảng chốc lát, chợt nóng lạnh, thay đổi khôn lường” ⁽²⁾.

Trong điều kiện ngày nay, do sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, vũ khí và phương tiện chiến tranh, sự thay đổi tình huống trên chiến trường lại càng mau lẹ. Nghệ thuật quân sự phải vừa có tính kiên quyết vừa có tính linh hoạt. Một mặt, phải hạ quyết tâm chính xác và kiên trì thực hiện quyết tâm, không dao động với những hiện tượng bề ngoài; mặt khác, khi tình hình đã thay đổi, thì kịp thời thay đổi phương thức và biện pháp cho phù hợp để giành chiến thắng. Từ “đánh nhanh, giải quyết nhanh” chuyển sang “đánh chắc, tiến chắc”, Đảng ủy Bộ Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ đã có một “quyết định khó khăn nhất”, kịp thời hành động đúng quy luật, tiêu diệt tập đoàn cứ điểm địch trong một cuộc chiến đấu 55 ngày đêm, thay vì tiến công địch trong ba đêm hai ngày theo phương án cũ.

Phương pháp khoa học quân sự đưa đến chiến công Điện Biên Phủ được lặp lại trong đại thắng mùa Xuân năm 1975. Khi tình hình chuyển biến nhanh chóng, Bộ Chính trị Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng tư lệnh đã nhạy bén chuyển từ kế hoạch cơ bản sang kế hoạch thời cơ, điều hành chiến tranh theo tinh thần "thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng", kết hợp tiến công và nổi dậy, giành toàn thắng trong thời gian hai tháng, không phải là hai hoặc ba năm như dự kiến ban đầu.