Những năm 2000, bệnh lý huyết học gần như là nhóm bệnh lý chưa có chẩn đoán và phác đồ điều trị bệnh. Với những bệnh ở nhóm tiên lượng nặng, sự sống vô cùng ngắn ngủi. Thí dụ như, bệnh nhân bị Đa u tủy xương đến viện trong trạng thái nặng, tế bào ác tính tăng sinh phá hủy xương thành nhiều ổ khiến người bệnh chỉ nằm một chỗ và tử vong nhanh trong 12 tháng. Nhiều bệnh nhân mắc ung thư máu, sự sống chỉ tính bằng tuần hoặc tháng.  

Công tác tại Khoa Bệnh máu tổng hợp gần 15 năm, chứng kiến những người bệnh không may mắn chấm dứt cuộc sống, khiến Tiến sĩ Bình và các đồng nghiệp luôn đau đáu, mong muốn đưa ứng dụng kỹ thuật mới vào chẩn đoán và điều trị để giành giật sự sống cho người bệnh.

Vừa làm, vừa cập nhật kiến thức mới trên thế giới, mạnh dạn ứng dụng vào thực tiễn, từ các phương pháp hóa trị liệu tới sinh trị liệu, giờ đây, những người không may mắc bệnh máu ác tính, đã thật sự bước sang một trang khác cuộc đời.

“20 năm qua, thật sự chuyên ngành huyết học đã phát triển mạnh mẽ”, Tiến sĩ Bình tự hào nói khi cả 2 lĩnh vực truyền máu và huyết học đều có những bước tiến không ngừng. Trong lĩnh vực truyền máu, Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương trở thành trung tâm tiếp nhận và cung cấp máu lớn nhất cả nước với việc tiếp nhận khoảng 500 nghìn đơn vị máu/năm, bảo đảm an toàn truyền máu ở mức độ cao cho toàn quốc, không để xảy ra tình trạng khan hiếm máu điều trị vào những dịp cao điểm.

Với lĩnh vực huyết học, ngày càng đông bệnh nhân được phát hiện bệnh lý chuyên sâu về máu và phát hiện từ giai đoạn sớm. Với sự ra đời của nhiều loại thuốc mới, cùng các phương pháp kỹ thuật được cập nhật từ thế giới, các bệnh nhân ung thư nói chung và bệnh lý ung thư huyết học có nhiều cơ hội để điều trị bệnh của mình có hiệu quả cao.

Ông kể, những năm 2020, bệnh U lym pho, Đa u tủy xương tiên lượng sống thấp, nhưng đến nay nhờ chẩn đoán được các đột biến và đưa vào các loại thuốc điều trị nhắm đích chuyển đổi gene, bệnh nhân gần như khỏi bệnh hoàn toàn trở về cuộc sống bình thường, có người sống 20-30 năm như bệnh Lơ xê mi kinh dòng hạt. Hàng loạt thuốc điều trị nhắm đích được sản xuất để điều trị cho bệnh lý ung thư và huyết học nên nhiều bệnh nhân ung thư như ung thư vú, gan, phổi tế bào không nhỏ, ung thư huyết học được kéo dài cuộc sống đôi khi không còn biểu hiện của bệnh khi đi thăm khám thông thường.

Bước tiến của hóa trị liệu sang sinh trị liệu được hiện thực hóa bằng nhiều ca bệnh lui bệnh hoàn toàn. Nếu trước đây, hóa trị liệu là phương pháp cứu cánh cho người bệnh máu ác tính nhưng nhiều tác dụng phụ, có người không đáp ứng, tỷ lệ tử vong sớm cao thì với sự tiến bộ vượt bậc của khoa học kỹ thuật, thuốc điều trị đích đã tiêu diệt đúng đích tế bào ung thư, giảm tác dụng phụ của hóa trị liệu và đạt hiệu quả điều trị cao.

Với một số bệnh về máu, hiện các thầy thuốc đã giải được trình tự gene và tìm được các đột biến ở trên nhóm bệnh máu, từ đó đưa ra được tiên lượng và lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp để cải thiện thời gian sống thêm của bệnh nhân. Nhờ đó, những người không may mắc bệnh đa u tủy xương có thể kéo dài sự sống từ 2-3 năm lên 10 năm. Với người bị u lympho (ung thư hạch) khi sử dụng phác đồ sinh hóa trị, cuộc sống của bệnh nhân cải thiện rõ rệt, từ 30% sống thêm 3 năm đạt mức 55-60% sống thêm 5 năm.

Chuẩn hóa quy trình điều trị, phát triển kỹ thuật mới và làm chủ kỹ thuật ghép tế bào gốc tạo máu trở thành cứu cánh cho người bệnh thời gian gần đây. Nhờ đó, một số bệnh không có thuốc điều trị như Lơ xê mi cấp, Suy tủy xương, Thalassemia… đã điều trị dứt điểm bệnh. Từ ghép tự thân hoặc ghép tế bào gốc đồng loài từ anh chị em ruột phù hợp HLA hoàn toàn thì với sự phát triển của kỹ thuật mới, các bác sĩ tiến hành ghép tế bào gốc được cho bệnh nhân phù hợp không hoàn toàn, phù hợp một nửa, ghép tế bào cuống rốn hoặc ghép tế bào gốc trung mô. Nhờ triển khai được nhiều kỹ thuật ghép để cứu sống người bệnh nên không bị thiếu nguồn tế bào gốc để ghép cho người bệnh.

Ông hào hứng kể về một ca bệnh đặc biệt trong đời điều trị của ông 3 năm trước, bệnh nhân là thanh niên hơn 30 tuổi chưa lập gia đình. Bệnh nhân tự dưng bị liệt 2 chân do u tủy, và đã được mổ ở một bệnh viện ngoại khoa. Tuy nhiên, sau ca mổ, tình trạng không hồi phục và tìm ra bệnh ung thư máu, cảm thấy tương lai gần như chấm hết. Cho tới khi tới Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương làm các xét nghiệm chuyên sâu về máu, anh được chẩn đoán đúng bệnh đa u tủy xương và ngay lập tức đưa vào trị liệu. Chàng thanh niên 30 tuổi từ đó đã bước sang một trang mới cuộc đời với đôi chân hồi phục hoàn toàn. “Nếu không được chẩn đoán bệnh, bệnh nhân sẽ bị liệt suốt đời, thậm chí tử vong vì nhiều biến chứng”, Tiến sĩ Bình chia sẻ.

Có một số người bệnh bị chẩn đoán nhầm ở các tuyến khác, cho tới khi đến Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương mới tìm ra căn nguyên bệnh tật để được điều trị tận gốc. “Có bệnh nhân mang khối u lớn và đã được điều trị bằng phương pháp cũ nhưng không đáp ứng, u bị vỡ gây ra nhiễm trùng. Nhưng hiện nay, nhờ điều trị nhắm đích, những bệnh nhân như vậy đã triệt tiêu được khối u. Hiệu quả tới mức các kết quả sau này không phát hiện ra người bệnh từng có khối u”, bác sĩ Bình nói.

Ngày xuất bản: 4/1/2025
Nội dung: NAM ĐÔNG - THIÊN LAM
Trình bày: DIỆP LINH