Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Áo Alexander Van der Bellen, Tổng thống Cộng hòa Italia Sergio Mattarella và Giáo hoàng Francis, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Võ Văn Thưởng và Phu nhân tiến hành thăm chính thức Cộng hòa Áo, thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Italia và thăm Tòa thánh Vatican từ ngày 23 đến ngày 28/7/2023.

Đây là chuyến thăm Áo đầu tiên của Chủ tịch nước Việt Nam trong 15 năm qua và là hoạt động trao đổi đoàn cấp nguyên thủ quốc gia đầu tiên giữa Việt Nam với Italia và Vatican trong 7 năm qua, cũng là điểm nhấn quan trọng nhất nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Italia.

QUỐC GIA CÔNG NGHIỆP PHÁT TRIỂN TẠI CHÂU ÂU

Áo được nhiều người biết đến là một quốc gia châu Âu có lịch sử lâu đời cùng nền kiến trúc, nghệ thuật, âm nhạc lừng lẫy. Đây cũng là một trong những điểm đến phổ biến nhất ở châu Âu, thu hút khách du lịch từ nhiều nơi trên thế giới ghé thăm.

Bên cạnh đó, Áo cũng là nước công nghiệp phát triển với phúc lợi xã hội cao. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 năm 2020, kinh tế Áo bị sụt giảm song đã bắt đầu phục hồi vào năm 2021. Áo có thế mạnh về các ngành công nghiệp như luyện kim, cơ khí chế tạo, chế biến gỗ, điện tử, dệt, may mặc, sứ thủy tinh và các ngành dịch vụ như ngân hàng, bảo hiểm. Kinh tế của Áo phụ thuộc rất lớn vào ngoại thương, chủ yếu giao thương với các nước châu Âu. Thị trường chính của Áo gồm Đức, Italia, Mỹ, Thụy Sĩ, Pháp, Anh.

MỐI QUAN HỆ HỮU NGHỊ, HỢP TÁC TỐT ĐẸP VỚI VIỆT NAM

Ngày 1/12/1972, khi chiến tranh ở Việt Nam còn chưa kết thúc, Áo là một trong những nước phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.   

Trải qua hơn 50 năm, sợi dây kết nối giữa hai nước ngày càng bền chặt khi quan hệ hữu nghị, hợp tác song phương phát triển tích cực, nhất là trong các lĩnh vực chính trị-ngoại giao, kinh tế-thương mại, hợp tác phát triển, văn hóa…

Thương mại song phương giữa hai nước những năm gần đây phát triển tích cực, nhất là trong hai năm qua. Các mặt hàng Việt Nam xuất sang Áo là điện thoại các loại và linh kiện, giầy dép, gỗ và sản phẩm gỗ, hàng dệt may, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác... và nhập từ Áo dược phẩm, máy móc, thiết bị, sắt thép và sản phẩm từ sắt thép, giấy, thức ăn gia súc và nguyên liệu.

Năm 2022, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam-Áo đạt 2,79 tỷ USD. Tính đến hết tháng 4/2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Áo ở mức hơn 1 tỷ USD. Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lũy kế đến ngày 20/5/2023, Áo đứng thứ 44/143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 41 dự án có hiệu lực trị giá 148 triệu USD. Vốn đầu tư tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, khoa học công nghệ.

Năm 1995, hai nước thỏa thuận thành lập Tổ công tác hỗn hợp nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư. Tháng 8/2010, hai bên đã chính thức nâng cấp lên thành Ủy ban hỗn hợp liên Chính phủ cấp Thứ trưởng về hợp tác kinh tế và thương mại.

Về hợp tác phát triển, nguồn vốn ODA vay của chính phủ Áo thích hợp cho các dự án cần nhập khẩu trang thiết bị, công nghệ hiện đại, chất lượng cao. Tín dụng ưu đãi của Áo đang được sử dụng để thực hiện các dự án trong các lĩnh vực như giao thông đường sắt, trang thiết bị y tế, phòng cháy chữa cháy, đào tạo nghề.

Chính phủ Áo và Chính phủ Việt Nam đã ký kết Hiệp định hợp tác tài chính khung từ năm 2015 và được gia hạn hiệu lực đến tháng 8/2023. Trong khuôn khổ Hiệp định, tháng 6/2021, Bộ Tài chính đã thay mặt Chính phủ Việt Nam ký kết Hiệp định vay Ngân hàng UniCredit (Áo) với giá trị 12 triệu euro cho Dự án Đầu tư trang thiết bị y tế cho Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Long. Trước đó, Chính phủ Áo đã tài trợ nguồn vốn để đầu tư trang thiết bị y tế cho Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Quảng Trị, Trung tâm Điều hành phòng cháy, chữa cháy - Bộ Công an…

Về khoa học-công nghệ, hai bên đã xúc tiến các dự án hợp tác giữa một số trường đại học của Áo với trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh và Đại học Huế. Bộ Khoa học và Công nghệ đã thiết lập quan hệ hợp tác chính thức với một số bộ, ngành có tiềm năng hợp tác của Áo.

Cộng đồng người Việt Nam ở Áo hiện có khoảng 6.000 người. Nhìn chung, cộng đồng người Việt tại Áo tập trung vào kinh doanh, làm ăn chăm chỉ và được chính quyền sở tại đánh giá cao.

>>> Xem thêm: [Infographic] Mối quan hệ hữu nghị, hợp tác tốt đẹp Việt Nam-Áo

ITALIA, THÀNH VIÊN CHỦ CHỐT CỦA EU

Italia là thành viên sáng lập và có vai trò quan trọng trong EU, Eurozone, OECD, G7, G20, NATO. Nền kinh tế Italia hiện đứng thứ 10 trên thế giới, thứ 3 trong Eurozone. Italia có thế mạnh về xuất khẩu và thặng dư thương mại lớn, mô hình kinh tế khá tương đồng với Việt Nam, với hệ thống doanh nghiệp vừa và nhỏ rất năng động và hiệu quả.

Italia trở thành Đối tác phát triển của ASEAN vào tháng 9/2020. Italia đánh giá cao vai trò ngày càng lớn của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực và quốc tế. Tháng 6/2022, hai bên thông qua Danh sách lĩnh vực hợp tác thiết thực (PCA) ASEAN-Italia, tập trung vào các lĩnh vực như an ninh mạng, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, hợp tác thực thi pháp luật, di sản văn hóa, thành phố số và thông minh, cơ sở hạ tầng xanh, sức khỏe cộng đồng, du lịch, hợp tác không gian, bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ.

Italia đề cao vai trò của các thể chế đa phương, phát huy vai trò Chủ tịch G20 và đồng Chủ tịch COP26 năm 2021, chuẩn bị giữ vai trò Chủ tịch G7 trong năm 2024.

COI TRỌNG QUAN HỆ HỢP TÁC THIẾT THỰC, HIỆU QUẢ VỚI VIỆT NAM

Việt Nam và Italia thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức vào năm 1973. Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược vào tháng 1/2013, hai nước tích cực thúc đẩy hợp tác thiết thực và hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, ngoại giao, kinh tế, khoa học, giáo dục, quốc phòng-an ninh, bảo vệ môi trường, kết nối địa phương. Các cuộc trao đổi đoàn cấp cao và tiếp xúc được duy trì thường xuyên.

Trong các cuộc trao đổi cấp cao, Italia luôn khẳng định quyết tâm thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, coi Việt Nam là nước ưu tiên phát triển quan hệ ở khu vực Đông Nam Á.

Về thương mại-đầu tư, Việt Nam là 1 trong 10 thị trường mới nổi trong ưu tiên phát triển quan hệ thương mại và đầu tư của Italia đến năm 2030. Hai bên luôn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực mà Italia có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu, như cơ khí chế tạo, kết cấu hạ tầng, dệt may, da giày...

Năm 2022, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 6,2 tỷ USD, tăng 11% so với năm 2021, kỳ vọng hướng tới mức 7-8 tỷ/năm. Italia là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam trong EU (sau Đức, Hà Lan) và Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Italia trong ASEAN.

Về đầu tư, tính đến hết năm 2022, Italia có 135 dự án đầu tư tại Việt Nam, với tổng số vốn đạt hơn 412 triệu USD, chủ yếu trong các ngành: giày da, xây dựng, thiết bị vệ sinh, bình nóng lạnh, chế biến thép.

Về hợp tác phát triển, hiện Italia vẫn đang tiếp tục hỗ trợ ODA cho Việt Nam với 7 dự án đang triển khai và 3 dự án khác trong giai đoạn chuẩn bị, tổng số vốn cam kết hơn 117 triệu euro; tập trung cho đào tạo nghề và phát triển nguồn nhân lực, bảo vệ môi trường và quản lý nguồn nước, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, y tế, các chương trình nghiên cứu khoa học. Italia khẳng định tài trợ 250 triệu euro cho Việt Nam từ Quỹ phòng, chống biến đổi khí hậu trong khuôn khổ JETP.

Về an ninh quốc phòng, Bộ Quốc phòng hai nước đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng, đánh dấu bước phát triển mới và tạo khuôn khổ chung cho hợp tác quốc phòng song phương. Trong thời gian qua, hai bên đã đẩy mạnh hợp tác trong cả ba lĩnh vực, gồm chính sách quốc phòng, quân sự quốc phòng và công nghiệp quốc phòng. Trong khuôn khổ hợp tác Italia-ASEAN, Italia đang nỗ lực triển khai một số chương trình như đào tạo sĩ quan công an, bảo tồn di sản, chống biến đổi khí hậu.

Về văn hóa, hai nước thường xuyên tổ chức các tuần lễ, tháng văn hóa tại Italia và Việt Nam; Năm Việt Nam tại Italia và Năm Italia tại Việt Nam nhân dịp năm chẵn, năm tròn kỷ niệm thiết lập quan hệ ngoại giao. Từ năm 2003 đến 2013, Chính phủ Italia phối hợp UNESCO giúp đỡ Việt Nam trùng tu khu di tích Mỹ Sơn với tổng kinh phí 1,5 triệu USD. Ta đã cấp phép thành lập Ngôi nhà Italia tại Hà Nội (năm 2019) và Viện Văn hóa Italia tại Hà Nội (năm 2022). Năm 2023, Italia đẩy mạnh hoạt động văn hóa như triển lãm gốm với Bảo tàng Bát Tràng, biểu diễn nghệ thuật nhóm múa Artemis Danza, tam tấu Luca Carla Trio, hòa nhạc Valentine, Tuần phim, Tuần lễ ẩm thực Italia tại Việt Nam.

Số lượng sinh viên trao đổi tăng ở cả hai chiều. Chính phủ Italia quan tâm hỗ trợ học bổng hằng năm cho sinh viên Việt Nam. Khoa tiếng Italia của Đại học Hà Nội phát triển mở rộng sau 20 năm thành lập. Hai nước đã ký kết và hợp tác 72 dự án giáo dục, đào tạo.

>>> Xem thêm: [Infographic] Quan hệ hợp tác thiết thực, hiệu quả Việt Nam-Italia

Tháng 11/2008, hai bên nhất trí thành lập Nhóm Công tác hỗn hợp về quan hệ Việt Nam-Vatican, họp hằng năm và luân phiên ở Việt Nam và Vatican. Đến nay, hai bên đã tổ chức 10 vòng họp. Từ năm 2011, Tòa thánh bổ nhiệm Đặc phái viên không thường trú tại Việt Nam.

Hai bên duy trì hiệu quả tiếp xúc cấp cao và cơ chế Nhóm công tác hỗn hợp Việt Nam-Vatican. Quan hệ giữa Tòa thánh Vatican, Giáo hội Công giáo Việt Nam với chính quyền các cấp hiện nay diễn ra trên tinh thần hiểu biết, đối thoại và tôn trọng lẫn nhau.

Cộng đồng người Việt ở Vatican chia thành hai nhóm: nhóm làm việc cho Tòa thánh và nhóm lưu trú. Có khoảng 40 linh mục, giáo sĩ Công giáo Việt Nam đang tu học tại Vatican.

Chuyến công tác của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng gửi đi thông điệp về một Việt Nam sẵn sàng và mong muốn làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác nhiều mặt với Áo, Italia và Vatican. Trên nền tảng những thành quả hợp tác tốt đẹp đã gặt hái được trong thời gian qua, chuyến thăm sẽ tạo động lực mới cho quan hệ giữa Việt Nam với các nước trên tất cả các lĩnh vực.

>>> Đọc thêm:
Tâm điểm TẠO BỨT PHÁ TRONG QUAN HỆ GIỮA VIỆT NAM VÀ CÁC ĐỐI TÁC CHÂU ÂU

Ngày xuất bản: 23/7/2023
Chỉ đạo thực hiện: BÍCH HẠNH - TRƯỜNG SƠN
Nội dung: MINH HẰNG - NGUYỄN HÀ
Trình bày: HOÀNG HÀ
Nguồn: Bộ Ngoại giao, TTXVN