Đó không chỉ là nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước Việt Nam đặt ra. Đó còn là tư tưởng nhân văn thấm trong huyết quản mỗi công dân, là nỗ lực cống hiến tự thân trong dòng chảy hội nhập toàn cầu.

Trái đất, môi trường và khí hậu -ngôi nhà và tài sản chung của chúng ta-  đang bị tổn thương rộng khắp bởi hàng loạt thiên tai và biến động chưa từng có. Nhân loại cũng vừa trải qua một đại dịch toàn cầu khủng khiếp khiến tất cả các nước, các dân tộc chấn động, từ tầm vĩ mô đến các vấn đề xã hội, kinh tế, đời sống và sức khỏe của mỗi cá nhân. Còn hiện tại, giữa khi thế giới nỗ lực tìm  cách tạo dựng cuộc sống “bình thường mới” sau đại dịch Covid-19, tình hình thế giới lại diễn ra nhiều căng thẳng, xáo trộn, bất an...

Bối cảnh ấy đòi hỏi các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển, xác định lại chiến lược và sách lược ngoại giao của mình để thích nghi với cục diện mới, hạn chế rủi ro và tranh thủ cơ hội cho lợi ích quốc gia dân tộc.  Việt Nam chúng ta cũng không ngoại lệ.

Ngoại giao Việt Nam cũng đặc biệt thể hiện thế chủ động trong vai trò thành viên tích cực, có trách nhiệm của tổ chức khu vực ASEAN cũng như tổ chức toàn cầu Liên hợp quốc, để đạt đến một thế cho phép nâng cao vai trò đóng góp cho các tổ chức đa phương, có thể chủ động đề xuất sáng kiến.

Đơn cử, tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2020-2021), Việt Nam đã thúc đẩy bảo trợ cho Nghị quyết 2573 về hoạt động nhân đạo, bảo vệ hiệu quả dân thường trong điều kiện chiến tranh. Một biểu hiện nổi bật gần đây nhất là việc ta cử hai đoàn cứu trợ nhân đạo đến Thổ Nhĩ Kỳ, tham gia cứu trợ tìm kiếm nạn nhân thảm kịch động đất.

Trong khuôn khổ ASEAN, chúng ta đã triệu tập tại Hà Nội năm 2010/Hội nghị các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN ADMM mở rộng thành ADMM+, với sự tham gia của tám nước đối tác

Đến thời điểm này, có thể nói ngoại giao Việt Nam đang tiến tới phương thức ngoại giao tổng lực, tiếp tục mở rộng phương diện tiếp cận khắp năm châu, từ siêu cường đến những quốc đảo nhỏ bé; kết hợp ngoại giao song phương với các nước và đa phương với các tổ chức quốc tế toàn cầu và khu vực; phối kết các kênh đối ngoại của Đảng, Nhà nước, Quốc hội và nhân dân.

Đồng thời, sự liên kết giữa phát triển kinh tế - xã hội trong nước và thương mại rộng mở, song song tăng trưởng đều đặn với chính sách và biện pháp ngoại giao… càng tạo cho thế đứng của Việt Nam vững chãi trong hội nhập quốc tế.

Một minh họa ngoạn mục cho phương thức ngoại giao tổng lực là “ngoại giao vaccine”, hướng đi đã giúp cho Việt Nam thoát khỏi thử thách khủng khiếp của bệnh dịch thế kỷ này.

Đến khi nhà nước Việt Nam xác định dứt khoát không thể có giải pháp triệt để hiệu quả nào ngoài kịp thời tiêm vaccine toàn dân, các thành phần các cấp của bộ máy nhà nước, kể cả các cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài cùng các doanh nhân, đã chung tay nỗ lực tìm kiếm, đặt mua, vận động các nước và các tổ chức quốc tế đóng góp, hoặc thuận lợi hóa việc tìm kiếm đặt mua và  tiếp nhận vaccine. Mặt trận Tổ quốc cũng vận động công chúng đóng góp tài chính để nhà nước có điều kiện đặt mua vaccine kịp thời.

Trên hết, Việt Nam không chỉ ủng hộ và thúc đẩy các cơ chế chia sẻ vaccine trên trường quốc tế, mà cũng sẵn sàng chuyển giao một khối lượng không nhỏ các thiết bị, vật tư y tế thiết yếu. Dư luận quốc tế, do đó, đã ghi nhận sự chủ động, năng động, “sáng tạo” của Việt Nam trong chiến dịch “ngoại giao vaccine”.

Ở bình diện khác, cũng cần nêu bật vai trò của các doanh nghiệp lớn trong việc vừa quảng bá thương hiệu của doanh nghiệp, vừa góp phần xây dựng hình ảnh đối ngoại của Việt Nam. Chẳng hạn, Trường đại học FPT đón nhận nguyên một lớp 40 sinh viên Nigeria sang học ở Việt Nam; hay việc tập đoàn Viettel ở Mozambique triển khai chương trình CSR (Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp), qua chương trình trang bị phương  tiện tiếp cận internet đến các trường ở nông thôn nước này.

Cuối cùng, không thể không nhấn mạnh: phong cách ngoại giao Việt Nam hình thành và phát triển với thời gian và bước tiến của đất nước-dân tộc, từ dấu ấn di sản của Chủ tịch   Hồ Chí Minh đến ngoại giao tổng lực ngày nay là đa chiều (song phương, đa phương), đa lĩnh vực (chính trị, quốc phòng, kinh tế, văn hóa), đa kênh (nhà nước, quốc hội, nhân dân), đa chủ thể (tổ chức, nhóm, cá nhân) và đa hình thức (từ biện pháp ngoại giao chính thống đến giao lưu, trao đổi không chính thức, v.v).

Phong cách ngoại giao ấy đã và đang tiếp tục phát huy tác động tích cực: Vừa chủ động, vững chãi, đáng tin cậy trong thực hiện trách nhiệm quốc tế, vừa không ngừng “thêm bạn bớt thù”, giúp cho đất nước tiếp tục hội nhập quốc  tế thành công, tạo cơ sở để phát triển bền vững.

Sự chủ động, tích cực của Việt Nam cũng được thể hiện rõ trong công cuộc chống đại dịch Covid-19, trong đó, Việt Nam đã đề xuất Nghị quyết về việc lấy ngày 27/12 hằng năm là Ngày Quốc tế phòng, chống dịch bệnh và đã được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua với sự đồng thuận cao.

Việt Nam đóng góp cho Quỹ Ứng phó Covid-19 của Liên hợp quốc và cơ chế chia sẻ vaccine toàn cầu COVAX, trở thành điểm tiếp nhận và điều trị bệnh nhân theo cơ chế MEDEVAC của Liên hợp quốc. Việt Nam đã đóng góp cho các hoạt động cứu trợ nhân đạo để hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi chiến sự tại Ukraine, thông qua Quỹ ứng phó khẩn cấp trung tâm (CERF), Tổ chức Y tế thế giới (WHO), UNICEF...