Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng:

Ngày 20/11/2024, tại nghĩa trang Montparnasse ở thủ đô Paris, lễ tiễn biệt đã diễn ra vô cùng xúc động với sự có mặt của đông đảo bạn bè, đồng chí, những người đã có nhiều năm tháng gần gũi với bà Madeleine Riffaud.

Tôi thấy rằng bà Madeleine Riffaud đã để lại những tình cảm lớn lao cho tất cả những người bạn, những người cộng sản Pháp, những người kháng chiến Pháp, đồng thời có cả những người bạn yêu quý Việt Nam.

Tất cả mọi người khi tham gia buổi tiễn đưa bà Madeleine Riffaud đều thể hiện sự tiếc thương đối với một tấm lòng dũng cảm đấu tranh của bà trong suốt những năm tháng của thế kỷ trước để ủng hộ những cuộc đấu tranh vì chính nghĩa của nhân dân Việt Nam, cũng như của các dân tộc bị áp bức khác trên thế giới.

Bà đã thật sự để lại một tấm gương sáng cho những người đồng chí và bạn bè, để tiếp tục sự nghiệp của bà trong việc ủng hộ nhân dân Việt Nam.

Chúng tôi đại diện cho những người bạn quốc tế của bà, của nhân dân Việt Nam và cũng là tình cảm của cá nhân tôi dành cho người nữ chiến sĩ kính cẩn nghiêng mình trước linh cữu của bà.

Và tôi tin chắc rằng nhân dân Việt Nam sẽ luôn luôn ghi nhớ về những tình cảm mà bà đã dành cho nhân dân Việt Nam trước đây, cũng như trong những năm tháng hòa bình. Tôi cũng tin tưởng rằng tình cảm của bà sẽ là nguồn động viên dành cho tất cả những người đã, đang và sẽ tiếp tục sát cánh cùng nhân dân Việt Nam trong từng cái chặng đường phát triển.

Bà Hèlene Luc, Thượng nghị sĩ danh dự, Chủ tịch danh dự Hội Hữu nghị Pháp-Việt:

Tôi biết rõ Madeleine, nhà báo của tờ l'Humanité (Nhân đạo). Tôi từng nghe Madeleine kể: “Tôi không thể nhìn cuộc chiến tranh tại Đông Dương từ xa. Tôi đến Việt Nam để sống gần nhất có thể với cuộc đời của những chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam.

Bà ấy đã cùng hành quân với những chiến sĩ giải phóng Việt Nam trong rừng rậm, trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt, thiếu lương thực cùng với nhiều mối nguy hiểm khác trong rừng, nhưng bà vẫn đều đặn làm thơ, gửi bài viết về Pháp. Tôi vẫn nhớ niềm tự hào hiện rõ trên khuôn mặt của Madeleine khi kể về Chủ tịch Hồ Chí Minh và được nói chuyện với Người hàng giờ, ...cũng như những lần gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Bà kể lại sự ngưỡng mộ của mình đối với những người phụ nữ Việt Nam có mặt khắp nơi, khi bà trở thành phóng viên chiến trường của Báo Nhân đạo.

Các bài báo của Madeleine đã góp phần rất lớn vào việc tập hợp những người ủng hộ hòa bình chống lại cuộc chiến tàn khốc này đến mức ngày nay nó vẫn được coi là tài liệu tham khảo để không bao giờ bắt đầu lại. Madeleine đã giúp thế giới biết rõ về những trận đánh bom liên miên, chết chóc ở Hà Nội, về cái rét và cái đói ở thành phố này, cũng như về lòng dũng cảm của nhân dân và quân đội nhân dân, của những con người bình dị...

Sau chiến tranh, Madeleine tiếp tục tham gia cuộc đấu tranh tố cáo tội ác chống lại loài người, đó là chất độc da cam do quân đội Mỹ rải xuống tại nhiều nơi ở Việt Nam.

Madeleine đã sống trọn một đời thật nhân văn và quả cảm, bà làm thơ, làm chiến sĩ kháng chiến chống phát-xít Đức, là nhà báo chống chủ nghĩa thực dân, sát cánh và thủy chung với nhân dân Việt Nam. 

Madeleine là tấm gương về tinh thần đấu tranh, luôn muốn vượt qua chính mình, kiên trì chiến đấu vì công lý, hòa bình và tự do.

Chúng tôi, đông đảo những người bạn tại Pháp và Việt Nam, luôn kính trọng và rất tiếc thương Madeleine. Mãi nhớ Madeleine và hãy tiếp nối tấm gương đấu tranh vì hòa bình của chị: Chỉ có trận chiến mà chúng ta không chiến đấu mới là trận thua.

Ông Pascal Lê Phát Tân, một Việt kiều tại Pháp:

Vào khoảng 2 giờ chiều ngày 6/11/2024, tôi nhận được tin từ một người bạn rằng Madeleine Riffaud không còn nữa. Một người bạn tuyệt vời của đất nước tôi đã ra đi. Tôi rất đau buồn và những ký ức về bà cứ thế hiện lên trong đầu tôi. Năm 1964, tại Đại hội của Hội Công nhân và Lao động Việt Nam tại Pháp, chúng tôi đã tổ chức tiệc chiêu đãi bế mạc, cảm ơn tất cả bạn bè, đồng chí đã giúp đỡ phong trào yêu nước tại Pháp trong đấu tranh chống đế quốc Mỹ và bọn tay sai. Tôi là thành viên của nhóm thiếu nhi và chúng tôi được hát 2 bài: Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng và Quốc ca. Sau đó, tôi cùng mẹ trò chuyện với một người bạn Pháp. Mẹ đã giới thiệu tôi với Madeleine, cô đã chúc mừng tôi và tặng tôi một gói kẹo.

Vào đầu tháng 8/1964, các cô chú trong Hội Công nhân đến dựng một gian hàng lớn của Việt Nam tại Hội báo Nhân đạo. Madeleine đã đến thăm tất cả các cô chú đang ngày đêm chuẩn bị các hoạt động để vận động bạn bè Pháp và quốc tế ủng hộ Việt Nam ở hội báo. Tất cả các cô chú của Hội Công nhân đều quý mến Madeleine vì cô rất giản dị. Cô ăn uống như chúng tôi, ngồi xổm với bát đũa trên tay, chung quanh là những món ăn do các cô Việt kiều chuẩn bị. Rồi cô nói với tôi: “Con ơi, nếu có chuyện gì thì đến gặp mẹ. Mẹ sẽ luôn ở đó vì con". Tôi quay sang nói với mẹ: “Mẹ yên tâm đi, đây là con nuôi của mẹ!".

Khoảng Tết Ất Tỵ 1965, được mẹ tôi cho biết, Hội Công Nhân tổ chức cho các thành viên xem chương trình truyền hình “Madeleine Riffaud ở chiến khu Việt Cộng”. Tôi đã được xem chương trình này tại nhà bác Đào Khiết (Chủ tịch Hội Công thương) cùng cả nhà. Tôi rất xúc động và tự hào khi nhìn thấy hình ảnh cô Madeleine xuất hiện ở chiến khu.

Tuần cuối cùng của tháng 8/1965, Madeleine đến gặp các cô chú dựng gian hàng Việt Nam tại Hội báo Nhân đạo để chào tạm biệt vì cô sắp trở lại Việt Nam. Năm 1966, khi từ Việt Nam trở về Pháp, cô đã tham gia các cuộc mít-tinh, biểu tình phản đối chiến tranh do đế quốc Mỹ gây ra ở Việt Nam. Trong nhiều lần gặp gỡ các đoàn Việt Nam tham gia đàm phán Hiệp định Paris, tôi thấy cô rất gần gũi, quan tâm như trở về với gia đình Việt Nam. Với sự kiên trì và niềm tin to lớn, Madeleine đã chiến đấu chống lại cuộc chiến phi nghĩa ở đất nước tôi, dành tình yêu to lớn cho đất nước và con người Việt Nam.

Tôi luôn tự hào về Madeleine Riffaud. Tôi sẽ không bao giờ quên những tình cảm và tinh thần đấu tranh mà mẹ nuôi của tôi đã dành cho đất nước Việt Nam.

Ông Gérard Daviot, nguyên Chủ tịch Hội Hữu nghị Pháp-Việt (AAFV):

Khi tôi mới chỉ là chàng trai 20, bà Madeleine Riffaud đã là một chiến sĩ có nhiều năm đấu tranh để phản đối chiến tranh tại Đông Dương. Tôi thấy Việt Nam luôn ở trong trái tim của bà ấy. Bà đã từng có một khoảng thời gian sống tại Việt Nam, theo suốt cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ của nhân dân Việt Nam. Bà luôn hoạt động vì hòa bình và chưa bao giờ ngừng chiến đấu vì điều ấy.

Madeleine là một người phụ nữ tuyệt vời! Ngay cả kẻ thù cũng phải kiêng nể Madeleine vì tất cả những gì bà mang tới cho người dân trên thế giới. Madeleine đã truyền cho tôi rất nhiều cảm hứng để tham gia phong trào đấu tranh vì hòa bình cho Việt Nam. Madeleine sẽ luôn còn mãi trong trái tim của mọi người.

Ông Jean-Pierre, người được gặp bà Madeleine Riffaud nhiều lần:

Từ nhỏ tôi đã được nghe và xem những câu chuyện kể về bà Madeleine Riffaud, một nữ phóng viên chiến trường có mặt ở những khu vực chiến sự ác liệt. Từ những bài báo và thước phim do Madeleine thực hiện, ngày càng có nhiều người Pháp ủng hộ cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân Việt Nam. Có thể nói, Madeleine đã góp phần quan trọng làm lan tỏa tình càm và sự ủng hộ dành cho Việt Nam, không chỉ trong chiến tranh mà cả trong thời gian tái thiết và phát triển đất nước. Ngay cả khi sức khỏe rất kém, Madeleine vẫn luôn nhắc tới Việt Nam, với những kỷ niệm sâu sắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về nhân dân Việt Nam anh dũng, kiên cường. Bà cũng rất quan tâm và vui mừng khi thấy đất nước mà bà yêu mến, gắn bó có nhiều thay đổi rất tích cực.

Chị Ethel Riberolles và chị Louise Besson, đến từ thành phố Bordeaux:

Chúng tôi đã từng làm việc với Madeleine Riffaud thông qua các cuộc triển lãm ở Bordeaux, cũng như thông qua bộ truyện tranh về bà của hai đồng tác giả Jean-David Morvan et Dominique Bertail. Sự dũng cảm cũng như tinh thần đấu tranh của bà trong suốt cuộc đời mình đã thật sự truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ. Bà từng đi qua nhiều chiến trường tại Việt Nam và Algeria. Madeleine luôn giương cao ngọn cờ ủng hộ các dân tộc bị áp bức và đó gần như là kim chỉ nam suốt cuộc đời của bà.