Phóng viên: Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động khôn lường như vậy, ông đánh giá nền đối ngoại Việt Nam đã có những điểm sáng đáng chú ý nào trong năm vừa qua?

Đại sứ Phạm Quang Vinh: Việc Việt Nam kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19 đã tạo đà phát triển cho nền đối ngoại trong năm qua. Nhờ đó, chúng ta đã triển khai đồng loạt và khẩn trương các hoạt động đối ngoại với tất cả các nước lớn và hầu hết là đối tác chủ chốt.

Đáng chú ý là chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; nhiều đoàn lãnh đạo cấp cao của các quốc gia tại các khu vực khác nhau cũng đã đến Việt Nam như Hàn Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Australia, New Zealand, Đức, Nigeria... Ngoài ra, còn có các cuộc tiếp xúc bên lề hội nghị cấp cao đa phương khu vực và thế giới.

Hoạt động đối ngoại đã được đẩy mạnh toàn diện với tất cả các nước lớn và hầu hết các đối tác chủ chốt, thể hiện qua gần 70 hoạt động đối ngoại cấp cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, trong đó có 14 chuyến thăm của ta đến 17 nước; tham dự 5 hội nghị quốc tế đa phương; hàng trăm cuộc tiếp xúc song phương với lãnh đạo, nguyên thủ các nước trên thế giới; tiếp đón 19 đoàn lãnh đạo cấp cao của các nước đến thăm Việt Nam.

Điểm thứ hai tôi muốn nhấn mạnh là tất cả các hoạt động đối ngoại của Việt Nam trong năm qua, đặc biệt là hoạt động đối ngoại cấp cao, đã tập trung vào nhiệm vụ trọng yếu của đất nước, đó là huy động được các nguồn lực từ bên ngoài để phát triển kinh tế-xã hội. Tất cả các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước ta không chỉ tạo ra quan hệ chính trị tốt đẹp mà còn tranh thủ được các nguồn lực để phục vụ phục hồi kinh tế, nhất là khôi phục và bảo đảm tính bền vững của các chuỗi cung ứng.

Việt Nam đã kết hợp các hoạt động đối ngoại song phương và đa phương một cách rất hiệu quả. Bên cạnh những chuyến thăm song phương, Việt Nam cũng triển khai nhiều hoạt động đa phương khác. Đó là chuyến thăm của Tổng Thư ký Liên hợp quốc đến Việt Nam, đó là Việt Nam tích cực tham gia các hoạt động của Liên hợp quốc, APEC, ASEAN và nhiều diễn đàn khác trong bối cảnh thế giới phải xử lý nhiều vấn đề gai góc về chính trị, kinh tế cũng như các thách thức an ninh phi truyền thống.

Điểm sáng thứ ba là Việt Nam đã vận dụng một cách hiệu quả, sáng tạo và linh hoạt phương châm "dĩ bất biến ứng vạn biến" và “Việt Nam không chọn bên mà chọn công lý, lẽ phải”, từ đó có lập trường phù hợp đối với những vấn đề quốc tế phức tạp.

Tóm lại, nếu như trọng tâm của đối ngoại Việt Nam trong 2 năm 2020 và 2021 là thích ứng với dịch bệnh thì bước sang năm 2022, nền đối ngoại của chúng ta đã chuyển hướng sang chủ động và tiên phong phục vụ những mục tiêu ưu tiên của đất nước.

Phóng viên: Ông nhận định như thế nào về những thách thức và cơ hội của nền đối ngoại Việt Nam? Liệu rằng các yếu tố chính tác động tới cục diện thế giới năm vừa qua sẽ tiếp tục hiện hữu và ảnh hưởng mạnh mẽ đến bức tranh toàn cảnh thế giới năm nay?

Đại sứ Phạm Quang Vinh: Thách thức vẫn sẽ là mặt nổi trội trong bức tranh khu vực và thế giới năm nay. Những yếu tố chính tác động bức tranh toàn cảnh thế giới năm 2022 có xu hướng tiếp tục hiện hữu.

Cạnh tranh giữa các nước lớn tiếp tục gia tăng; cuộc khủng hoảng Ukraine được dự báo sẽ diễn biến theo nhiều chiều hướng, nhiều kịch bản khác nhau nhưng nhìn chung là tiếp tục phức tạp và ảnh hưởng không chỉ đến châu Âu mà còn đến thế giới. Nền kinh tế toàn cầu sẽ tiếp tục giải quyết các bài toán về kiểm soát lạm phát, tăng lãi suất, nối lại và bảo đảm tính bền vững của các chuỗi cung ứng...

Trong một thế giới với nhiều biến động như vậy, khu vực châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, cũng sẽ đối mặt với các diễn biến phức tạp, nhưng với mức độ ít hơn.

Tôi cho rằng, châu Á-Thái Bình Dương sẽ có nhiều thuận lợi hơn so với các khu vực khác vì khu vực này đang phát triển năng động và là động lực tăng trưởng của thế giới. Việt Nam được đánh giá là môi trường có sức hấp dẫn đối với dòng vốn FDI chất lượng cao, các doanh nghiệp quốc tế lớn đang tìm kiếm cơ hội đầu tư nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, do vậy đất nước chúng ta đang trở thành một trong những “ứng cử viên” sáng giá đón dòng vốn dịch chuyển này.

Bối cảnh này đã đặt ra cho nền đối ngoại của Việt Nam một số bài toán như sau. Một là, duy trì độc lập, tự chủ và đa dạng hóa quan hệ nhằm thúc đẩy môi trường hòa bình và phát triển. Hai là, ứng xử phù hợp để tận dụng những thuận lợi trong môi trường quốc tế, đồng thời đóng góp có trách nhiệm vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế. Ba là, đẩy mạnh giao lưu quốc tế trong bối cảnh nhiều quốc gia đã cơ bản kiểm soát dịch bệnh và mở cửa trở lại.