Phóng viên: Thưa Tổng Bí thư! Nói đến xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhân dân đánh giá rất cao kết quả đạt được những năm gần đây, song lo ngại tham nhũng, tiêu cực vẫn diễn ra phức tạp. Xin Tổng Bí thư chia sẻ đôi điều về thực trạng này và cho biết làm thế nào để đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực?

***

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, luôn luôn là việc rất khó, nhạy cảm và vô cùng cam go, liên quan đến con người, vì đó là cuộc đấu tranh với thói hư tật xấu của đồng chí, con em chúng ta và đôi khi là chính bản thân mình.

Với quyết tâm đẩy lùi căn bệnh này, Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã chỉ đạo kiên trì, quyết liệt, càng làm càng rút ra được nhiều kinh nghiệm, đi vào chiều sâu, bài bản và được nhân dân đồng tình, ủng hộ cao.

Thực tế cho thấy, cái gốc của tham nhũng là do vướng vào cá nhân chủ nghĩa, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Có những cán bộ chưa làm được gì đã nghĩ đến chuyện kiếm chác, vơ vét cho “đầy túi tham”. Đây mới là cái gốc nguy hiểm nhất dẫn đến tham nhũng, không chỉ làm mất tiền của mà còn mất cán bộ; tình trạng này nếu kéo dài có khi mất cả chế độ.

Từ thực tế đó, ngày 16/9/2021, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 32, quy định rõ, đầy đủ hơn chức năng, nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Ban không chỉ chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, mà chỉ đạo cả phòng, chống tiêu cực với trọng tâm là suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp trong hệ thống chính trị trên phạm vi cả nước. Đây là điểm mới trong định hướng chỉ đạo, vì nếu ngăn chặn được sự xuống cấp về đạo đức, chống được suy thoái về tư tưởng chính trị trong cán bộ, đảng viên thì sẽ không còn tham nhũng.

Một điểm mới nữa trong năm 2022, đó là thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII, tất cả các địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Như vậy là cùng với việc mở rộng phạm vi nội dung chỉ đạo ở Trung ương, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác này ở các địa phương cũng được tăng cường. Điều đó thể hiện quyết tâm của Đảng phải đẩy lùi cho bằng được tham nhũng, tiêu cực.

Đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thì lâu nay Đảng ta vẫn làm, nhưng phải nói là làm quyết liệt nhất, hiệu quả nhất là từ nhiệm kỳ khóa XI đến nay. Song cũng phải thấy rằng, tình trạng này còn phức tạp và xảy ra ở nhiều lĩnh vực mới như chứng khoán, bất động sản... Đặc biệt là vừa qua lợi dụng cả chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong đại dịch Covid-19 để thu lợi bất chính. Điều đó không thể chấp nhận được, vừa vi phạm pháp luật, vừa vô đạo đức, thiếu nhân tính, cho nên phải xử lý thật nghiêm minh.

Để đẩy lùi căn bệnh này, trước hết cần nhận diện cho rõ tham nhũng, tiêu cực và tác hại khôn lường của nó. Tinh thần là đấu tranh quyết liệt, kiên trì, bền bỉ, không nghỉ, không dừng ở tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực; thực hiện đồng bộ các giải pháp chính trị, tư tưởng, tổ chức, hành chính, kinh tế, hình sự với những bước đi vững chắc, tích cực. Trong đó, công tác kiểm tra đảng luôn luôn mở đường đi trước, phối hợp nhịp nhàng với thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử; kết hợp đồng bộ giữa kỷ luật đảng với xử lý hành chính và hình sự.

Đồng thời, chúng ta phải xây dựng cho được cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để “không thể tham nhũng”, cơ chế răn đe, trừng trị nghiêm khắc để “không dám tham nhũng” và cơ chế bảo đảm để “không cần tham nhũng”,… Kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng ngừa và chủ động phát hiện xử lý kịp thời, đồng bộ, nghiêm minh các hành vi tham nhũng; trong đó phòng ngừa là chính, là cơ bản, lâu dài; phát hiện xử lý là đột phá quan trọng. Gắn phòng, chống tham nhũng, tiêu cực với xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác Hồ; với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ…

Vấn đề quan trọng hàng đầu là phát huy cao độ vai trò của người đứng đầu.

Trong các cơ quan đảng, nhà nước phải kiểm soát cho được quyền lực; phát huy tốt vai trò nòng cốt và sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các cơ quan phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Vấn đề quan trọng hàng đầu là phát huy cao độ vai trò của người đứng đầu. Chúng ta có nói hay đến mấy, có giải pháp đồng bộ đến mấy mà người đứng đầu không quyết tâm thì cũng khó làm có hiệu quả.

Đồng thời, Trung ương có chủ trương khuyến khích những ai đã trót vướng mắc sai phạm rồi, nếu tự giác xin thôi, tự giác xin nộp lại tiền thì cho xử lý nhẹ hoặc miễn xử, không phải cứ xử nặng mới là tốt, hoặc cách chức hết tất cả mới là tốt.

Phóng viên: Thưa Tổng Bí thư! Bước sang năm thứ hai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, dư luận đánh giá cao việc đổi mới quá trình ra nghị quyết và tổ chức thực hiện nghị quyết. Xin Tổng Bí thư cho biết cần lưu ý vấn đề gì để sớm hiện thực hóa Nghị quyết của Đại hội?

***

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Như tôi đã nói nhiều lần, không phải Đại hội bế mạc là coi như xong. Đây mới chỉ là bước mở đầu. Làm được hay không, có biến Nghị quyết thành hiện thực sinh động hay không, có làm ra của cải vật chất, mang lại giàu có cho đất nước và hạnh phúc cho Nhân dân hay không, đó mới là thành công thực tế của Đại hội. Cho nên, việc nghiên cứu, quán triệt, triển khai thực hiện nghị quyết là rất hệ trọng, phải được thực hiện một cách nghiêm túc, quyết liệt, bài bản, khoa học trong suốt cả nhiệm kỳ.

Nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XIII, các nghị quyết, kết luận, quy định của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị nhiệm kỳ này thể hiện nhiều điểm mới về tư duy, giải pháp thực hiện, không chỉ định hướng cho 5 năm tới mà mang tầm nhìn xa hơn.

Nếu như năm 2021, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đổi mới việc ban hành và tổ chức các hội nghị toàn quốc để quán triệt, thực hiện Nghị quyết theo ngành, lĩnh vực thì năm nay Bộ Chính trị ban hành và tổ chức các hội nghị toàn quốc quán triệt, thực hiện các nghị quyết về xây dựng và phát triển sáu Vùng trong cả nước: Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, Vùng đồng bằng sông Cửu Long, Vùng Tây Nguyên, Vùng Đông Nam Bộ, Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ, Vùng đồng bằng sông Hồng.

Trong đó, thể hiện rõ tư tưởng, quan điểm chỉ đạo mới, nhiều nội dung mới, giải pháp mới với mục tiêu đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Đây là việc làm rất có ý nghĩa, đánh giá đúng vị trí, tiềm năng để khai thác cao nhất thế mạnh của từng địa phương, từng vùng trong điều kiện mới, đồng thời tăng cường sự liên kết giữa các vùng; không chỉ tạo nên lợi thế cao hơn mà còn bảo đảm sự liên thông đồng bộ về phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trong cả nước, như Nghị quyết Đại hội XIII đã đề ra.

Ở đây, xin lưu ý một điểm là việc tổ chức thực hiện nghị quyết lâu nay vẫn được cho là khâu yếu. Tôi hay nói vui “Rằng hay thì thật là hay/Xem ra thực hiện còn gay trăm bề”. Khâu tổ chức thực hiện mà kém, nghị quyết không vào cuộc sống được thì có hay đến mấy cũng vô nghĩa.

Sau khi nghị quyết được quán triệt, các cấp ủy phải xây dựng chương trình hành động cho cả nhiệm kỳ, kế hoạch, mục tiêu phấn đấu cụ thể cho từng năm; phân công, phân nhiệm rõ ràng và thường xuyên kiểm tra, đôn đốc; khi cần thiết do những biến động khách quan thì có thể điều chỉnh mục tiêu, giải pháp cho phù hợp với tình hình cụ thể; vừa làm vừa rút kinh nghiệm, quyết liệt nhưng chắc chắn, không nóng vội. Việc triển khai thực hiện phải đồng bộ, liên thông giữa các nghị quyết, liên kết các vùng, ngành, bảo đảm “dọc ngang thông suốt”.