TRÁI TIM NGƯỜI LÍNH

35 NĂM NỞ HOA GIỮA THỀM LỤC ĐỊA
Khu vực biển DK1 nằm ở phía Đông Nam bờ biển Nam bộ nước ta, trên thềm lục địa phía Nam của Việt Nam; trong giới hạn từ vĩ độ 07o010' N đến 08o030'N và từ kinh độ 109o000'E đến 112o030'E, với diện tích vùng biển khoảng 80.000 km2. Phía Đông giáp quần đảo Trường Sa; phía Nam giáp ranh vùng biển của Malaysia, Indonesia; phía Tây là khu vực biển quần đảo Côn Sơn và vùng biển Tây Nam của nước ta. Vùng biển này nằm án ngữ đường hàng hải quốc tế quan trọng từ Đông Bắc Á xuống Nam Á và tuyến đường hàng hải chính qua Biển Đông.
Đây là khu vực biển có nguồn hải sản phong phú, với trữ lượng lớn, trong đó có nhiều loại thuộc dòng quý hiếm, có giá trị kinh tế cao. Đồng thời đây cũng là khu vực có nhiều mỏ dầu và khí tự nhiên với trữ lượng lớn, Việt Nam đã và đang khai thác phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Theo đề nghị của Tư lệnh Hải quân và Bộ Quốc phòng, ngày 17/10/1988, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã ký Quyết định số 19/NQ-TW chủ trương tiến hành xây dựng các công trình trên tất cả các bãi đá ngầm với tên gọi “Trạm Dịch vụ kinh tế-Khoa học kỹ thuật”, gọi tắt là công trình DK1.
Ngày 5/7/1989, Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ra Chỉ thị số 180/CT: Về việc xây dựng cụm kinh tế-khoa học-dịch vụ tại khu đá ngầm, thuộc Đặc khu Vũng Tàu-Côn Đảo (nay là tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu). Nội dung chỉ thị nêu rõ: Xây dựng tại khu đá ngầm, trong thềm lục địa Việt Nam, thuộc Đặc khu Vũng Tàu-Côn Đảo một số nhà nổi (gọi tắt là DKI), để bước đầu hình thành cụm Kinh tế-Khoa học-Dịch vụ, thuộc sự quản lý về hành chính của Đặc khu Vũng Tàu-Côn Đảo nhằm các mục đích như: Đặt giàn đèn biển; đặt trạm khí tượng thủy văn, các trạm nghiên cứu khoa học về biển (như nghiên cứu hải sản để nắm chắc được tiềm năng đặc sản biển trong khu vực, quy luật sinh trưởng và di cư theo mùa của các luồng cá cung cấp cho các cơ sở đánh bắt hải sản, nhằm xây dựng kế hoạch đánh bắt có hiệu quả cao), nghiên cứu khai thác có hiệu quả các mỏ đá san hô trong khu vực v.v….
Thực hiện Chỉ thị của Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng về việc xây dựng cụm Kinh tế-Khoa học-Dịch vụ, Ban chỉ đạo xây dựng nhà giàn được thành lập, gọi tắt là Ban DK1 trực thuộc Chính phủ. Đồng thời Quân chủng Hải quân quyết định thành lập Khung quản lý DK1 (nay là Tiểu đoàn DK1) quản lý, chốt giữ, bảo vệ trên ba nhà giàn đầu tiên là: Nhà giàn Phúc Tần (DK1/3) xây dựng xong ngày 10/6/1989; Nhà giàn Ba kè A (DK1/4) xây dựng xong ngày 16/6/1989; Nhà giàn Tư Chính A (DK1/1) xây dựng xong 5/7/1989. Đây là lực lượng đầu tiên ra chốt giữ các nhà giàn DK1.
(Nguồn: Tư liệu Tiểu đoàn DK1, Vùng 2 Hải quân)
35 năm, cùng nhìn lại một trang sử đầy sôi động trong hành trình bảo vệ, phát triển thềm lục địa.

Đại tá Nguyễn Quý nói, 10 nhà giàn ông đích thân chỉ huy xây dựng, là 10 lần ông dự các lễ chào cờ, bàn giao nhà. Đó là 10 cảm xúc hoàn toàn khác biệt. “Thiêng liêng lắm, Tổ quốc mình đấy”.
Những ngôi nhà trên biển được xây dựng và gìn giữ bởi những con người mang tinh thần của những người lính chân đồng vai sắt “bốn mươi thế kỷ cùng ra trận”.
Lá cờ trong tim

“Đi xây mỗi nhà giàn giống như đi tham gia một trận đánh, một chiến dịch”, đại tá Quý mô tả. Từ nhà đầu tiên ông xây dựng là DK1/5 tới căn nhà cuối cùng trước khi nghỉ hưu là DK 1/15, mỗi căn nhà, ông đều nhớ và đều xúc động.
Mỗi một lần hoàn thành và bàn giao nhà, nhìn lá cờ được căng gió trên biển, trên đỉnh nhà giàn, ông Quý đều rưng rưng. Lá cờ trên mỗi nhà giàn ở các thời gian, địa điểm, không gian, thời tiết khác nhau đem lại cho ông những cảm xúc riêng thật đặc biệt.
Lần cuối cùng, khi hoàn thành nhà giàn DK 1/15, vừa làm lễ thượng cờ xong, trở về tàu, một đồng đội đã chụp cho ông Quý một tấm ảnh làm kỷ niệm. Tấm ảnh ấy, ông Quý đặt trang trọng trong nhà, và cũng dùng làm avatar trên trang Facebook cá nhân, như một kỷ niệm không bao giờ quên về những tháng ngày trên biển.

Đại tá Nguyễn Quý chụp sau khi bàn giao nhà DK1/15. Ảnh NVCC
Đại tá Nguyễn Quý chụp sau khi bàn giao nhà DK1/15. Ảnh NVCC
Kỹ sư Đặng Hữu Quý thì kể lại khoảnh khắc lá cờ được kéo lên trên đỉnh nhà giàn DK1/1, tất cả những người có mặt đều ôm nhau và rơi nước mắt.
“Không ai tưởng tượng được giây phút đó lại trang nghiêm, xúc động, có ý nghĩa vô cùng lớn lao như vậy. Ở một nơi địa đầu của Tổ quốc, ở một nơi sóng gió, ở một nơi sống chết gang tấc như thế mà hoàn thành được một công trình để đời cho Tổ quốc, cắm mốc chủ quyền của đất nước, trên một khu vực có tiềm năng rất lớn về kinh tế biển cả và kinh tế dầu khí, đó là một thành công”, kỹ sư Quý tâm sự.

Một lễ bàn giao giàn và thượng cờ. Ảnh NVCC
Một lễ bàn giao giàn và thượng cờ. Ảnh NVCC
“Bao nhiêu năm, nhiều người đã ra đi. Anh Trần Thanh Quang - người chỉ huy xây dựng công trình DK1/1 đã mất. Anh Đỗ Văn Phúc, Chỉ huy phó công trình DK1/1 cũng mất rồi. Anh Trần Dĩ Phiệt, tham gia cùng tôi về thiết kế công trình DK1/1, cũng không còn nữa. Rồi anh Phan Văn Tường…. Nhưng tôi tin tưởng rằng các anh mang xuống bên kia tất cả niềm vinh dự và tự hào. Nếu các anh có gặp lại các chiến sĩ Trường Sa, các chiến sĩ Gạc Ma, các chiến sĩ nhà giàn, thì tôi cũng tin tưởng rằng họ cũng hài lòng, cũng hiểu sự hy sinh của mình cho đất nước, sự hy sinh của mình để giữ gìn biên cương biển đảo tổ quốc là không vô ích”.

Bao nhiêu năm, nhiều người đã ra đi.…. Nhưng tôi tin tưởng rằng các anh mang xuống bên kia tất cả niềm vinh dự và tự hào. Nếu các anh có gặp lại các chiến sĩ Trường Sa, các chiến sĩ Gạc Ma, các chiến sĩ nhà giàn, thì tôi cũng tin tưởng rằng họ cũng hài lòng, cũng hiểu sự hy sinh của mình cho đất nước, sự hy sinh của mình để giữ gìn biên cương biển đảo tổ quốc là không vô ích.

Người lính đứng gác ở nhà giàn DK1/10 bãi cạn Cà Mau
Người lính đứng gác ở nhà giàn DK1/10 bãi cạn Cà Mau
Ngay cả bây giờ, mỗi lần được đứng trên nhà giàn, đặt tay lên ngực, hát vang bài Quốc ca, với mỗi người có may mắn đến, đều là một cảm xúc tự hào.
Đầu năm 2024, chúng tôi đã vinh dự được đứng ở nhà giàn DK1/10 bãi cạn Cà Mau, hát vang Quốc ca trong nắng gió. Đó là lần chào cờ đặc biệt thiêng liêng, sau một hành trình dài tàu lênh đênh trong điều kiện sóng lớn, ghé qua 5-6 nhà giàn nhưng đều không thể đặt chân lên giàn để chúc Tết cán bộ chiến sĩ trên nhà.
Những giây phút vững chãi hát vang bài Quốc ca hào hùng của chúng tôi khi đó, đã được xây dựng và vun đắp từ bao thế hệ tiền nhân, từ những hùng binh Bắc Hải, những bàn tay đóng cọc, tìm đường, những tinh thần vượt sóng vượt gió của những người lính.
Tâm thế của
những người lính Cụ Hồ

Nhà giàn DK1 hiện nay đã trải qua ba giai đoạn thiết kế.
Đại tá Nguyễn Quý cho biết, khi triển khai xây dựng 3 nhà giàn đầu tiên ở khu vực DK1, Liên doanh dầu khí Vietsovpetro được giao làm 2 chân đế theo kiểu móng cọc (chân đế giàn khoan), còn Viện Thiết kế cơ khí - Bộ Giao thông vận tải làm 2 chân đế theo kiểu pông-tông (đánh chìm sà lan và bơm bê-tông vào. Nguyên tắc này trong kỹ thuật gọi là móng trọng lực kiểu như con lật đật). Nhà nước giao cho Bộ Quốc phòng, mà cụ thể là Bộ Tư lệnh Công binh, thiết kế và thi công phần thượng tầng (phần nhà nổi trên mặt nước).

Nhà giàn thế hệ trước 2010. Ảnh NVCC
Nhà giàn thế hệ trước 2010. Ảnh NVCC
Tuy nhiên, vì đáy biển không bằng phẳng và dưới đó có nhiều luồng, lạch cho nên khi đặt pông-tông xuống, chân đế cập kênh, rung lắc. Bộ đội không ở được trong điều kiện như vậy. Và nếu cứ lắc liên tục sẽ dẫn đến đứt, gãy. Cho nên sau này, chúng ta rút kinh nghiệm và hoàn toàn không dùng phương pháp pông-tông nữa mà chỉ làm phương pháp duy nhất là móng cọc, kiểu như giàn khoan dầu khí.
Năm 2017, thế hệ nhà giàn thứ 3 hoàn thành. Nhà giàn mới hiện đại và chắc chắn hơn, khắc phục những điểm yếu của nhà giàn thế hệ cũ. Nhưng những người đặt nền móng cho những thế hệ nhà giàn đầu tiên vẫn đi vào lịch sử với tư cách những người lính tiên phong, mở đường.
Năm 2017, thế hệ nhà giàn thứ 3 hoàn thành. Nhà giàn mới hiện đại và chắc chắn hơn, khắc phục những điểm yếu của nhà giàn thế hệ cũ. Nhưng những người đặt nền móng cho những thế hệ nhà giàn đầu tiên vẫn đi vào lịch sử với tư cách những người lính tiên phong, mở đường.


Nhà giàn DK1/1 bãi cạn Tư Chính tháng 6/1999. Ảnh NVCC
Nhà giàn DK1/1 bãi cạn Tư Chính tháng 6/1999. Ảnh NVCC
“Những con người đi ra tham gia xây dựng DK1 lúc bấy giờ không khác gì những người lính đi ra chiến trận. Nhưng chúng tôi quyết tâm đi ra xây dựng”, ông Đặng Hữu Quý nói về cảm giác khi bắt tay vào xây dựng những ngôi nhà trên thềm lục địa.
Những con người đặt nền móng đầu tiên cho những bông hoa kỳ vĩ trên biển Đông, đều mang trong mình tinh thần của một người lính Cụ Hồ.
“Công trình DK1/1 là công trình tâm huyết với tôi, và tất cả tập thể chúng tôi”, ông Quý mắt lấp lánh. “Chúng tôi có đội ngũ rất đồng tâm hiệp lực, tất cả mọi người toàn tâm toàn ý, đoàn kết một lòng để cho công trình thành công. Trong giai đoạn nước sôi lửa bỏng, mỗi người được tham dự vào công việc này đều cảm thấy đó là niềm vinh dự rất lớn lao”.
Kỹ sư Quý không cho rằng việc mình làm là một hành động dũng cảm lớn lao, dù DK1 luôn là công trình đáng tự hào nhất trong cuộc đời: “Những người sau này đi xây dựng DK, người ta coi việc đó là việc rất bình thường. Chúng tôi nhìn vào hình ảnh các liệt sĩ hy sinh vì biển đảo, họ hy sinh họ còn không sợ. Chúng ta đã là gì đâu”.

Chúng tôi có đội ngũ rất đồng tâm hiệp lực, tất cả mọi người toàn tâm toàn ý, đoàn kết một lòng để cho công trình thành công.
Trung tá Dương Văn Hoan trở về từ sau cơn bão Faith, tới mười mấy năm sau đó, đôi khi nghĩ lại ngày 13/12/1998, trái tim anh Hoan vẫn quặn lên, đập dồn dập. “Cứ từ dạo đó là tim mình có hiện tượng như thế”. Nhưng anh bảo mình là người của biển, vẫn tiếp tục ra nhà giàn làm nhiệm vụ.

Vượt sóng
Vượt sóng
Thiếu tá Lê Duy Sửu (Tiểu đoàn DK1, Vùng 2 Hải quân), từng kể, 5 năm đi giàn, mỗi lần trở về, anh đều mất 10 ngày tới 2 tuần để làm quen lại nhịp sống bình thường: “Cơ thể có phản xạ tự nhiên, chỉ di chuyển quanh diện tích ngang diện tích sàn nhà giàn”.
Trung tá Dương Văn Hoan cũng nói, cứ về tới đất liền, anh sẽ có khoảng 10 ngày gần như không dám ra ngoài: “Ở biển bốn chung quanh mắt nhìn hết tầm, về đất liền quá nhiều chướng ngại vật, phải mất một thời gian não mới quen được”.
Trung úy CN Nguyễn Hữu Tôn, nghĩ lại về quãng thời gian trên biển, vẫn nói: ‘Người lính mà, điều đi đâu thì mình đi thôi, sẵn sàng nhận nhiệm vụ có gì đâu. Mình không đi người khác cũng đi mà”.
“Ông cha mình đã bảo vệ thì mình ko có lý do gì trốn tránh cả. Gian nan vất vả không tránh được nhưng nhìn lại thì cũng bình thường”, anh Tôn bổ sung.
Lên giàn
Lên giàn

Kéo hàng tiếp tế lên giàn mùa biển động
Kéo hàng tiếp tế lên giàn mùa biển động

Nhà giàn DK1/7 bãi cạn Huyền Trân
Nhà giàn DK1/7 bãi cạn Huyền Trân
Ngày xuất bản: 10/7/2024
Nội dung: MAI VÂN DUNG
Ảnh: HOÀNG CÔNG MINH, NGA TRẦN, PHƯƠNG MAI
Trình bày: BẢO MINH
Bài viết có sử dụng tư liệu do Tiểu đoàn DK1, Vùng 2 Hải quân cung cấp; ghi chép của Đại tá Nguyễn Quý (nguyên Cục trưởng Cục Kỹ thuật - Bộ Tư lệnh Công Binh, nguyên Trưởng ban Xây dựng DK1 giai đoạn 1990-1996); hồi ký của kỹ sư Đặng Hữu Quý, Chủ nhiệm thiết kế công trình nhà giàn DK1/1.
