Ngày 1/5/1954: Đợt tiến công thứ ba của chiến dịch bắt đầu
17 giờ ngày 1/5/1954, các trận địa pháo của ta bắn phá mãnh liệt vào nhiều khu vực còn lại tập đoàn cứ điểm của địch. Kết quả, cụm pháo địch ở Hồng Cúm bị tê liệt hoàn toàn, một kho đạn bị phá hủy với 3.000 viên, một kho lương thực, thực phẩm bốc cháy. Đợt pháo kích kéo dài gần một giờ đồng hồ, bộ đội ta đồng loạt tiến đánh nhiều vị trí.
Trên dãy đồi phía đông, Trung đoàn 98 (Đại đoàn 316) nhanh chóng tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm C1 (Eliane 1), thừa thắng đẩy mạnh vây lấn và chuẩn bị tiêu diệt C2 (Eliane 4), đồng thời củng cố trận địa vừa chiếm được, sẵn sàng đập tan các cuộc phản kích của địch. Trên bờ phía đông sông Nậm Rốm, Trung đoàn 209 (Đại đoàn 312) tiến công các cứ điểm 505 và 505A (Dominique 3), tiêu diệt 1 đại đội lính An-giê-ri.
Ở phía tây, Trung đoàn 88 (Đại đoàn 308) tiêu diệt gọn 1 đại bộ binh lê dương, hoàn toàn chiếm lĩnh cứ điểm 311A (Huguette 5). Ở phía nam, Trung đoàn 57 của Đại đoàn 304 tiêu diệt một bộ phận địch tại khu C trong cụm cứ điểm Hồng Cúm.
* Trong cuốn: Henri Navarre, Thời điểm của những sự thật (Trích Hồi ký của Tướng Navarre về Điện Biên phủ), Nguyễn Huy Cầu dịch, NXB Công an nhân dân - Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, có viết: “Ngày 1/5, chiến hào đối phương đã trực tiếp tiếp xúc với chúng tôi. Quân số của họ được bổ sung và còn có thêm đầy đủ lực lượng dự bị. Dự trữ đạn cũng đã có đủ. Đối đầu với họ lúc này, chúng tôi chỉ có những đơn vị mệt mỏi và rất thiếu hụt quân số. Một phần pháo binh đã bị phá hủy và đạn cũng rất thiếu.
Việt Minh bắt đầu tổng công kích. Sau một ngày chiến đấu, khắp xung quanh khu Trung tâm đều bị đánh chiến. Những cuộc phản kích của chúng tôi chỉ khôi phục được một phần tình hình. Đứng trước thế phải lựa chọn, hoặc chứng kiến cuộc chiến đấu sẽ nhanh chóng kết thúc, hoặc còn cố thủ được nó rất ít ngày bằng cách tăng cường lực lượng, theo yêu cầu của Tướng Cô-nhi, tôi quyết định ngày 2 tháng 5 sẽ ném xuống Điện Biên Phủ tiểu đoàn dù thứ 5 - Tiểu đoàn dù thuộc địa số 1 (1BPC), nhưng do khu vực nhảy dù đã bị thu hẹp nên chỉ ném xuống được nửa tiểu đoàn”.
Những thành công sau hai đợt tiến công đầu tiên của quân dân ta trên chiến trường Điện Biên Phủ tiếp tục là động lực cho phong trào đấu tranh chống áp bức của chính phủ Ngụy quyền và đòi lại công bằng cho nhân dân miền nam Việt Nam. Cuốn “Chiến thắng Điện Biên Phủ toàn thư” do NXB Từ điển bách khoa phát hành đã kể lại thời điểm đó: “Ngày 1/5/1954, khi đợt tấn công thứ ba của quân dân ta ở Điện Biên Phủ bắt đầu thì công nhân và nhân dân lao động Sài Gòn-Chợ Lớn đã tuần hành mít-tinh trước Tòa đô chính của nam ngụy quyền. Đoàn biểu tình tập hợp hàng nghìn người tham gia hô vang khẩu hiệu: “Trả phụ cấp gia đình trên căn bản duy nhất!”, “Áp dụng di dịch lương bổng!”, “Mở thêm trường học!”, “Chống nạn đổi nhà lấy đất!”. Những khẩu hiệu nêu trong ngày Quốc tế Lao động thể hiện mục tiêu đấu tranh vì quyền lợi của công nhân, vì độc lập tự do, quyền dân sinh, dân chủ… Cuộc đấu tranh ở Sài Gòn-Chợ Lớn trong những ngày chiến dịch Điện Biên Phủ thể hiện tinh thần yêu nước, bất khuất của các tầng lớp nhân dân ở đây, là sự phối hợp đẹp, có hiệu quả với chiến trường chính”.
Ngày xuất bản: 1/5/1945
Nội dung: Thiếu tá, ThS Trần Quốc Dũng-Viện Lịch sử quân sự, Ngọc Toản Thu
Trình bày: ANH NGỌC
Ảnh: TTXVN