Ngày 2/5/1954:
Quân ta khép chặt vòng vây tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ

Khu vực phía đông Mường Thanh của địch sau khi bị quân ta tấn công (Ảnh: TTXVN)

Khu vực phía đông Mường Thanh của địch sau khi bị quân ta tấn công (Ảnh: TTXVN)

Tại Hồng Cúm, Trung đoàn 57 tăng cường vây ép, tiến công diệt nhiều sinh lực địch, rạng sáng ngày 2/5/1954, địch phải rút khỏi khu C. 4 giờ sáng ngày 2/5/1954, Trung đoàn 209 (Đại đoàn 312) chiếm được cứ điểm 505 và 505A (Dominique 3) trên bờ phía đông sông Nậm Rốm.

Đêm ngày 2/5/1954, Trung đoàn 36 diệt gọn cứ điểm 311B (Huguette 4). Trong ngày, các đơn vị của ta loại khỏi vòng chiến đấu 2 tiểu đoàn địch, bắn rơi 1 máy bay quan sát kiểu Morane và 1 máy bay Corsair.

Sau những thắng lợi của ta, Trung tâm đề kháng Eliane án ngữ phía đông tập đoàn cứ điểm chỉ còn hai vị trí là A1 (Eliane 2), C2 (Eliane 4). Bên phía tây cánh đồng Mường Thanh, bộ đội mở các đường hào thẳng hướng đến Sở chỉ huy của Đờ Cát, có nơi chỉ cách Sở chỉ huy tập đoàn cứ điểm 300m.

Các đơn vị xung kích của ta đang tấn công địch trên đồi A1. (Ảnh: TTXVN)

Các đơn vị xung kích của ta đang tấn công địch trên đồi A1. (Ảnh: TTXVN)

Về phía địch: Trong lúc các đơn vị quân Pháp đang bị vây hãm tại lòng chảo Điện Biên Phủ, ngày 2/5/1954, Chính phủ Mỹ buộc phải chấp nhận lập trường kiên định của Chính phủ Liên Xô về việc Việt Nam Dân chủ cộng hòa là một bên trong Hội nghị Giơnevơ. Với sự ủng hộ tích cực của Liên Xô, lần đầu tiên Việt Nam tham dự một hội nghị quốc tế lớn, mặc dù chưa được các nước Anh, Pháp, Mỹ công nhận về mặt ngoại giao.!

Trước nguy cơ bị tiêu diệt ở Điện Biên Phủ, ngày 2/5/1954, Navarre vội vã từ Sài Gòn bay ra Hà Nội triệu tập một cuộc họp bàn cách cứu vãn tình thế. Dự họp có tướng Cônhi, đại tá Crevơcơ - Tư lệnh lực lượng Lào và những sĩ quan thuộc lực lượng lục quân ở miền Bắc Việt Nam. Mọi người đều thống nhất nhận định “Điện Biên Phủ không thể nào giữ được nữa”. Tướng Navarre cũng đã báo cáo về Pháp và được trả lời: “Dù thế nào cũng không được đầu hàng”!.

Trước tình thế đó, Navarre chủ trương: Tiếp tục chiến đấu cầm cự nhằm kéo dài thời gian tồn tại của Điện Biên Phủ. Thiếu quân thì tăng viện. Thiếu súng đạn, lương thực thì tiếp tế. Lúc nào không còn điều kiện chiến đấu nữa thì rút sang Lào; quyết định thành lập những đội “tình nguyện nhảy dù”, nghĩa là chưa biết nhảy dù cũng cứ leo lên máy bay, đeo dù lao xuống. Theo các hồ sơ của Pháp, trong giai đoạn cuối của trận Điện Biên Phủ, đã có 1.800 lính “tình nguyện nhảy dù” gồm những binh lính chưa thạo, chưa tốt nghiệp, thậm chí chưa học nhảy dù đã bị ném xuống thung lũng Điện Biên Phủ.

Dưới sự đôn đốc trực tiếp của Navarre, ngay trong ngày và đêm 2/5/1954 đã có 120 tấn hàng tiếp tế thả xuống Điện Biên Phủ, trong đó 50% bị thất lạc, góp phần nâng số lương thực dự trữ từ ba lên năm ngày, cùng với 5 cơ số đạn pháo 105mm, 3 cơ số đạn pháo 155mm, 3 cơ số đạn cối 102mm3.

Công tác hậu cần được tổ chức lại một cách linh hoạt, nhằm bảo đảm cho thành công của đợt tiến công thứ ba cũng như tận dụng hiệu quả các nguồn lực. Trong cuốn “Công tác hậu cần chiến dịch Điện Biên Phủdo Tổng cục Hậu cần xuất bản năm 1979, có viết: Sau đợt 2, Tổng cục và các đơn vị đều rút kinh nghiệm, thấy rõ tác dụng quan trọng của việc bố trí hậu phương gần hay xa ảnh hưởng rất lớn đến mọi mặt công tác bảo đảm nên chấn chỉnh lại. Việc dịch tuyến hậu cần đơn vị ra sát hỏa tuyến cũng là một cuộc đấu tranh tư tưởng rất gay go. Sau đó, hậu phương các đơn vị nhích ra sát hỏa tuyến hơn. Lúc đó, ta đã bao vây chặt, địch không thọc ra được nên ta đề ra phương châm vận chuyển ở hỏa tuyến “phát huy tác dụng của cơ giới ở hỏa tuyến” tranh thủ sử dụng ô-tô để giảm bớt việc vận chuyển bằng người ở trận địa. Để tránh ùn người ở giao thông hào, đỡ thương vong và đỡ cản trở đi lại, ta lại đề ra phương châm “giảm số người, tăng năng suất”, chỉ đề những người khỏe mạnh có năng suất ở trận địa.

Tác giả: Thiếu tá, ThS Trần Quốc Dũng, Viện Lịch sử quân sự, Ngọc Toản Thu
Ảnh: TTXVN
Trình bày: VŨ ANH TUẤN

56 ngày đêm của Chiến dịch

ĐIỆN BIÊN PHỦ

13/3

Chiến dịch Điện Biên Phủ mở màn

14/3

Địch tăng cường cho Điện Biên Phủ, ta tiến công cứ điểm Đồi Độc Lập

15/3

Ta chiếm lĩnh cụm cứ điểm Độc Lập

16/3

Pháp nhận ra những nhược điểm khó khắc phục của “con nhím Điện Biên Phủ”

17/3

Bức hàng cụm cứ điểm Bản Kéo

18/3

Tiến hành xây dựng trận địa tiến công, đào chiến hào chuẩn bị cho Đợt 2 Chiến dịch Điện Biên Phủ

19/3

Đờ Cát-xtơ-ri thông báo việc mất Điện Biên Phủ là khó tránh khỏi

20/3

Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi thư động viên bộ đội xây dựng trận địa

21/3

Các đại đoàn tiếp tục cho bộ đội đào hào giao thông, chuẩn bị xây dựng trận địa tiến công

22/3

Mỗi mét chiến hào được đổi bằng mồ hôi và máu của chiến sĩ Điện Biên

23/3

Quân và dân đồng bằng bắc bộ phối hợp với chiến trường Điện Biên Phủ

24/3

Các sĩ quan chỉ huy không quân Pháp hoang mang tột độ

25/3

Bộ Chỉ huy Chiến dịch đề ra nhiệm vụ cho đợt tiến công thứ hai

26/3

Đẩy lùi được các cuộc tiến công bịt hào của địch

27/3

Sân bay Mường Thanh hoàn toàn bị tê liệt

28/3

Bộ Tổng Tư lệnh ra mệnh lệnh gửi các Đại đoàn 312, 316, 308, 304, 351

29/3

Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi thư động viên cán bộ, đảng viên và toàn thể chiến sĩ chuẩn bị bước vào chiến đấu đợt 2

30/3

Đợt tiến công thứ hai vào Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ bắt đầu

31/3

Các đơn vị khẩn trương tổ chức trận địa phòng ngự, chuẩn bị đánh địch phản kích ban ngày

01/4

Bộ đội ta giành giật với địch từng tấc đất trên đồi A1, tiêu diệt cứ điểm 106

02/4

Ta gọi hàng cứ điểm 311, địch mở nhiều đợt phản kích chiếm đồi A1

03/4

Ta bàn giao lại trận địa ở sườn phía đông đồi A1, sử dụng lực lượng tiến công cứ điểm 105

04/04

Các đơn vị tạm dừng chiến đấu, củng cố trận địa

05/04

De Castries gửi điện yêu cầu Cogny tăng viện gấp cho Điện Biên Phủ

06/04

Bộ Chỉ huy Chiến dịch triệu tập cán bộ dự hội nghị sơ kết đợt 2

07/04

Tư lệnh Không quân Mỹ khu vực Thái Bình Dương đề nghị gặp Navarre để bàn cụ thể kế hoạch ném bom xuống Điện Biên Phủ

08/04

Bộ Chỉ huy Chiến dịch hạ quyết tâm tiếp tục thực hiện nhiệm vụ đã đề ra cho đợt 2; Pháp đề xuất gây mưa nhân tạo để chặn đường tiếp tế hậu cần của ta

09/04

Trung đoàn 98, Đại đoàn 316 liên tiếp bẻ gãy ba đợt xung phong của địch tại đồi C1

10/04

Trung đoàn 98, Đại đoàn 316 liên tiếp bẻ gãy ba đợt xung phong của địch tại đồi C1

11/04

Đồi C1 bị chia làm đôi, ta và địch mỗi bên chiếm một nửa

12/04

Máy bay Pháp bị bắn rơi đã “cung cấp” thêm thuốc nổ để bộ đội ta đặt trong hầm A1

13/04

Bộ Tổng Tham mưu ra các chỉ thị xây dựng công sự phòng ngự, đánh lấn và huấn luyện tân binh

14/04

Chiến hào của bộ đội ta nhích dần đến gần phân khu trung tâm

15/04

Trung đoàn 141 chạm trán với lực lượng Pháp đi giải tỏa và tiếp tế cho Cứ điểm 105 (Huguette 6)

16/04

Trung đoàn 141 chạm trán với lực lượng Pháp đi giải tỏa và tiếp tế cho Cứ điểm 105 (Huguette 6)

17/04

Quân ta chuẩn bị kỹ trước khi tiến công cứ điểm 105 và 206 (Huguette 6, 1)

18/04

Quân ta chuẩn bị kỹ trước khi tiến công cứ điểm 105 và 206 (Huguette 6, 1)

19/04

Quán triệt sâu sắc nghị quyết của Trung ương Đảng

20/04

Quân ta tiếp tục bao vây chia cắt sân bay địch

21/04

Cách đánh sáng tạo của Trung đoàn 36, Đại đoàn 308

22/04

Quân ta tiêu diệt cứ điểm 206 (Huguette 1)

23/04

Đánh địch rút chạy về Mường Thanh

24/04

Địch mở đợt phản kích hòng chiếm lại cứ điểm 206 và khu vực sân bay

25/04

Quân Pháp ném bom vào trại tập trung Noong Nhai giết hại 444 người dân

26/04

Không quân Pháp bắn phá trận địa và đường giao thông của ta

27/04

Không quân Pháp bắn phá trận địa và đường giao thông của ta

28/04

Không quân Pháp bắn phá trận địa và đường giao thông của ta

29/04

Quân ta sẵn sàng bươc vào đợt tiến công thứ 3

30/04

Bộ Chỉ huy Mặt trận thông báo đến các đơn vị ngày nổ súng của đợt tiến công thứ 3 là ngày 1/5/1954

01/05

Đợt tiến công thứ ba của chiến dịch bắt đầu

02/05

Quân ta khép chặt vòng vây tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ

03/05

Quân Pháp đẩy mạnh tăng viện cứu nguy cho Điện Biên Phủ

04/05

Nhiệm vụ chuẩn bị điểm hỏa ở đồi A1 đã hoàn thành

05/05

Quân pháp chi viện nhỏ giọt cho Điện Biên Phủ

06/05

Quân ta làm chủ các cứ điểm A1, C2

07/05

Quân ta làm chủ các cứ điểm A1, C2